پیش بهسوی جامعه بدونرانت – ۱۹ *
پیروزی رسانههای مستقل بر رانتخواران
طی چند دهه گذشته و در سایه بیتوجهی متولیان امر، رانتخواران بهتدریج موقعیت خود را مستحکم ساختهاند. شاهد این مدعا افزایش کمّی و کیفی اختلاسها است. حتی گاه کار تا بدینحد بهاصطلاح بیخ پیدا میکند که گفته میشود رانتخواران با هدف کم کردن زحمت مدیران فلان وزارتخانه، سایت فلان نهاد دولتی را هک کرده، و شخصاً سفارش واردات خودرو را ثبت کردهاند!
طبعاً بازنگری در قوانین و مقررات و شیوههای نظارت میتواند منافذ سیستم اداری کشور را بر روی فرصتطلبان ببندد. اما این همه ماجرا نیست. زیرا هرقدر هم در این مسیر پیشرفت بکنیم، قدرت مافیای رانتخواری درحدی است که میتواند چنین بازنگریهایی را بیخاصیت سازد، و با دور زدن قوانین به حیات خود ادامه دهد.
اما افزایش آگاهی مردم میتواند کار رانتخواران را بسیار دشوار و حتی غیرممکن سازد. زیرا همان فرصتطلبانی که بهاصطلاح از خدا نمیترسند، از مردم و افزایش آگاهی آنها میترسند. و این وظیفه رسانههای مستقل است. رسانههایی که با انتشار اخبار مرتبط با فعالیتهای رانتخوارانه، ماهیت مافیایی اختاپوس فساد را افشا کرده، و مردم از میزان غارتگری آنان آگاه میسازند.
اگر در میدان مبارزه با رانت و فساد، حریف رانتخواران را مقامات دولت و قانونگذاران و ناظران بدانیم، چندان امیدی به پیروزی نمیتوانداشت. زیرا شیوههای معمول مبارزه بهویژه وقتیکه این بیماری مهلک ریشه دوانده و جای پای خود را محکم کردهاست، کارساز نیست. اما اگر رسانههای مستقل به نمایندگی از مردم و با حمایت آنان وارد میدان شوند، نتیجه متفاوت خواهدبود.
رسانههای مستقل میتوانند با بهکارگیری ظرفیت عظیم فضای مجازی مردم را به صحنه مبارزه با بیماری فساد و رانتخواری دعوت کرده، و عرصه را بر متخلفان فرصتطلب تنگ کنند. رسانههای مستقل در اقدامی هماهنگ میتوانند صف مسؤولان و مدیران خدوم و پاکدست را از کسانی که چندان خدوم و امین نبوده، و در طی سالیان “خدمت” بیشتر از تلاش برای حل مشکلات کشور به فکر افزایش دارایی خود بودهاند، جدا کنند. با این جداسازی، هویت خدمتگزاران امین بر مردم بیشتر شناختهخواهدشد.
رسانههای مستقل میتوانند با تشکیل جبهه متحد مبارزه با رانتخواری، مقامات و متولیان امر را که در میدان مبارزه با مفسدین به هردلیل دچار تعلل یا سردرگمی شده، و امیدشان را به پیروزی از دست دادهاند، به ادامه مبارزه و جدیت در میدان مبارزه وادار سازند.
رسانههای مستقل میتوانند با پرسش از مدیرانی که طی سالیان خدمت در نهادهای دولتی و عمومی به ثروتهای غیرمتعارف دست یافتهاند، آنان را ناگزیر از ادای توضیح به مردم و صاحبان حق کنند.
رسانههای مستقل میتوانند، اگر و فقط اگر خود را باور کنند و مردم را ولینعمت خود بدانند.
———————————-
* – این یادداشت در روزنامه عصر اقتصاد شماره چهارشنبه ۴ – ۷ – ۹۷ به چاپ رسیدهاست.
دستهها: توزیع درآمد و رفاه, رانتخواری و فساد