تأملی دوباره در مفهوم آرای حلال *
واکنشهای پرتعداد به سخنان اخیر حضرت آیتالله موحدیکرمانی در مورد آرای حلال، موجب شد ایشان در مقام توضیح برآیند، و منظورشان از عبارت “رأی حلال” را به این شرح بیان کنند: “اگر در سبد رأی یک کاندیدا آراء واقعی او ریختهشود ، این آراء پاک و حلال است و اگر آراء دیگری به اشتباه یا عمد در سبدش ریختهشود، این آراء پلید و حرام است”. ایشان همچنین عدمتشکیک در آرای یک کاندیدا را دلیل بر صحت و بهاصطلاح حلال بودن آرای او تلقی کردهاند. (۱)
با مختصری تأمل در این جملات روشن میگردد که توضیح ایشان کمکی به رفع ابهام نمیکند. ازاینرو لازم میدانم برداشت خودم از عبارت “رأی حلال” را ارائه کنم: همانگونه که روزی حلال از طریق فعالیت در چهارچوب قوانین و احکام شرع به دست میآید، رأی حلال هم طبعاً فقط با رعایت مقررات مربوط قابلکسب است. به بیان دیگر، تخلف در مراحل تبلیغ و انتخابات موجبات کسب رأی غیرحلال را فراهم خواهدآورد. موارد عمده تخلف را به شرح زیر میتوان برشمرد:
۱ – یک نامزد یا جناح سیاسی برای تأمین هزینه تبلیغات خود از امکانات عمومی که دیگر رقبا بدان دسترسی ندارند، استفاده کند. در شرایطی که سایر رقبا با استفاده از امکانات شخصی و کمک مالی طرفداران خود فعالیت میکنند، فلان فرد در مقیاس گسترده هزینه میکند و حاضر به توضیح درباب شیوه تأمین مالی ستاد خود نیست! دولت یازدهم بارها بحث شفافیت هزینه احزاب و تبلیغاتشان را مطرح کرده، و البته از طرف مقابل ابراز تمایلی به این امر نشدهاست. حتی زمانی که وزیر کشور همین دولت از امکان ورود پولهای کثیف به انتخابات سخن گفت، نمایندگانی از مجلس نهم که اتفاقاً وابسته به جناح موردعلاقه آقای موحدیکرمانی بودند، شدیدترین حملات را به وی کرده، و او را به مجلس فراخواندند. (۲)
با مختصر مروری در وضع موجود میتوان مشاهده کرد که دولت آقای روحانی و حامیانش همواره از آشکار شدن شیوه تأمین مالی احزاب سخن گفتهاند، و طرف مقابل حتی اگر گاهی شعار دادهباشد، چندان استقبالی نکردهاست. حتی در انتخابات اخیر که یکی از نامزدها به رقبای خود اتهام تخلف مالی زد، در پاسخ به این سؤال که “هزینههای ستادتان را از کجا تأمین کردهاید؟” سکوت کرد.
با اعلام شیوه تأمین هزینههای تبلیغاتی هر نامزد، معلوم خواهدشد عیار رأی حلال او چقدر است.
۲ – یک نامزد یا جناح سیاسی از تریبونهای عمومی که در دسترس دیگر رقبا نیست برای تبلیغ خود استفاده کند. بارزترین مصداق این امر فعالیت رسانههای پرتعدادی است که با بودجه عمومی شکل گرفته، و با تمام توان در خدمت یک جریان سیاسی قرار میگیرند.
میزان استفاده هر نامزد و طرفدارانش از تریبونهای عمومی و رسانههایی که از بیتالمال بهره بردهاند، نیز میتواند عیار رأی حلال هر نامزد را مشخص کند.
۳ – یک نامزد یا جناح سیاسی برای جلب آرای مردم وعدههای فریبنده و ناشدنی بدهد. در انتخابات اخیر همه نامزدها وعدههایی به مردم دادند، که با مراجعه به مجموعه وعدهها میتوان وعدههای فریبنده و ناشدنی را که فقط با هدف جلب آرای مردم دادهشد، مشخص نمود. ازجمله وعده افزایش چندبرابری یارانه که همه اهلفن در غیرممکن بودن آن تشکیک کردند. اتفاقاً این وعدهها از جانب نامزدی اعلام شد که موردحمایت آقای موحدیکرمانی است.
۴ – یک نامزد یا جناح سیاسی برای کاهش آرای رقیب به تبلیغات منفی و زدن تهمتهای بیاساس به او روی بیاورد. بارزترین نمونه این برخورد در انتخابات اخیر، مطرح ساختن برخی ادعاهای فاقد مدرک در نزدیکترین زمان به انتخابات بود که رقیب فرصت کافی برای پاسخگویی و روشنگری نداشتهباشد. اگر فرد افشاکننده هدفی غیر از تخریب داشت، طبعاً باید از سالها پیش چنین مدارکی را به مراجع ذیصلاح ارائه میکرد! واگذاری زمین به فلان مسؤول، برخورداری فلان مسؤول یا وابستگانش از رانت، و حتی سند ۲۰۳۰ یونسکو مواردی بودند که در نزدیکترین زمان به انتخابات مطرح شدند. حتی افرادی ظاهراً با هدف جلب رضایت خداوند به روستاها رفته و برعلیه دولت تبلیغ کردند که چه نشستهاید که میخواهند به کودکانتان لاابالیگری یاد بدهند. (۳) همچنین سیدمحمود نبویان نماینده سابق مجلس و عضو شورای مرکزی فراکسیون اصولگرایان مجلس نهم که اتفاقاً مسؤول ستاد نامزد موردحمایت آقای موحدیکرمانی در مازندران بوده، یک هفته قبل از انتخابات در یک سخنرانی روشنگرانه (!!) ادعا میکند دولت یازدهم به امریکا تعهد داده که سردار سلیمانی را کتبسته نحویلشان بدهد! (۴)
آیا این شیوه “افشاگری” منتهی به کسب رأی حلال برای نامزد موردحمایت افشاکنندگان میشود؟
۵ – تخلفات در فرآیند رأیگیری و شمارش نیز میتواند منتهی به کسب رأی غیرحلال بشود. بههمین دلیل در نظام انتخاباتی کشورمان توجه کافی به تفکیک نهادهای مجری و ناظر شدهاست. در شرایطی که سلیقه سیاسی مجری و ناظر نزدیک بههم باشد، امکان نادیده گرفتهشدن برخی تخلفات بیشتر است. اما اگر همانند دوران انتخابات اخیر، این نزدیکی وجود نداشتهباشد، با وسواسی که هردو طرف بهکار خواهندگرفت، امکان بروز تخلفاتی از این نوع بهشدت کاهش مییابد.
حال با درنظر گرفتن تمام این موارد، آیا حضرت آیتالله موحدیکرمانی حاضرند یک بررسی جامع و بیطرفانه و البته انتشار نتیجه آن برای افکار عمومی را کلید بزنند تا عیار رأی حلال هریک از نامزدهای انتخابات اخیر مشخص شود؟
——————————————-
۱ – مراجعه کنید به:
توضیح موحدی کرمانی درباره آرای حلال و حرام
۲ – مراجعه کنید به:
تزریق پول کثیف به انتخابات
۳ – مراجعه کنید به:
روحانی: از دروغپردازی علیه ۲۰۳۰ نمیگذرم
۴ – مراجعه کنید به:
اتهام سنگین نبویان عضو پایداری به ظریف
* – این یادداشتدر روزنامه عصر اقتصاد شماره سهشنبه ۹ – ۳ – ۹۶ به چاپ رسیدهاست.
دستهها: یککمی سیاسی