مورد عجیب سعد حریری *
آورده‌اند سال‌ها پیش مرد ساده‌لوحی همراه رفیق رندش بر کناره رودخانه قدم می‌زدند. ناگهان رفیق رند توده‌ای پشمالو را در وسط رودخانه نشان داده، و وانمود کرد که خیکی است که سیلاب از ارتفاعات با خودش آورده‌است. مرد ساده‌لوح به طمع غنیمت بادآورده (سیل‌آورده) به آب زد و تلاش کرد تا خیک را کشان‌کشان به طرف ساحل رودخانه بیاورد. از بخت بد آن توده پشمالو خرسی خشمگین و درحال استراحت بود! درگیری مرد ساده‌لوح با خیک فرضی دقایقی طول کشید. رفیق رند که حسابی خندیده و تفریح کرده‌بود، از او خواست خیک را ول کند و برگردد. مرد ساده‌لوح در پاسخ مأیوسانه فریاد زد: “من چند دقیقه است که ولش کرده‌ام، اما این خیک مرا ول نمی‌کند!”
ماجرای سفر بدون برنامه‌ریزی قبلی آقای سعد حریری نخست‌وزیر لبنان به ریاض مشابه همین ماجرا شده‌است. آقای حریری به دعوت حاکم عربستان وارد ریاض می‌شود. اما همانگونه که وارد ریاض شدن دست اوست، خارج شدن از این شهر دیگر دست او نیست، و میزبان زورگو و بی‌اعتنا به عرف و حقوق بین‌الملل ول‌کن او نخواهدبود!
سال‌هاست امریکا کشورهای منطقه را تشویق می‌کند تا حول محور متحدان و دوستانش یعنی عربستان و اسرائیل گرد بیایند. گاه نقشه خاورمیانه بزرگ را رسم می‌کند، گاه از توطئه کوچک‌سازی کشورهای منطقه و تغییر جغرافیای سیاسی آن پرده‌برداری می‌کند، و گاه همچون مارگیر معروف داستان مثنوی، مار داعش را از بیابان به شهر می‌آورد، و با جان گرفتن مار افسرده از سرمای کوهستان، خود نیز گرفتار مار می‌شود.
سعد حریری و همفکرانش با تلقینات امریکا، عربستان را دوست نزدیک خود می‌دانند، و وقتی از جانب این “دوست نزدیک” دعوت به ضیافت می‌شوند، طماعانه و با تصور این که خیکی پر از نعمت نصیبشان شده، شتابان به سوی تله ریاض پرواز می‌کنند. اما غافل از اینکه نعمتی درکار نیست.
اینک آقای تیلرسون وزیرخارجه امریکا از سعد حریری می‌خواهد به بیروت بازگردد و اگر واقعاً قصد استعفا دارد، به صورت قانونی استعفا کند، اما سعد بیچاره گرفتار طالع نحس خویش گشته، و به سرنوشت همه حاکمانی که با طناب سیاست خارجی قدرت‌های بزرگ جهان به قعر چاه حادثه فرود می‌آیند، دچار شده‌است. حال سعد بینوا در جواب مقام امریکایی با زبان بیزبانی می‌گوید: “من خیک را ول کرده‌ام و می‌خواهم دست‌خالی برگردم، اما خیک ول‌کن من نیست!”
مقامات عربستان مدعی هستند سعد با اراده خود استعفا داده، و در ریاض مانده‌است. اما همگان می‌دانند اگر با همان شیوه‌ای که آن‌ها از مهمان نادان خود پذیرایی کرده‌اند، از خود آنان پذیرایی شود، به کرده و ناکرده اعتراف می‌کنند و هر بیانیه مکتوبی را با دستور میزبان جلو دوربین قرائت خواهندکرد!
ماجرای سفر سعد حریری به ریاض و گروگان گرفته‌شدنش به‌عنوان یک حادثه قابل‌تأمل تا سالیان‌سال در میدان حقوق بین‌الملل مورد بحث و بررسی قرار خواهدگرفت. اهل‌فن از ممنوعیت گروگان گرفته‌شدن مقامات رسمی کشورها سخن خواهندگفت، و این که هیچ حکومتی حق چنین تخلفی را ندارد، مگر این که قبلاَ قبض جریمه آن را درقالب قراردادهای چندصد میلیارددلاری به دولت امریکا پرداخت کرده‌باشد. آن‌ها از ممنوعیت تهاجم نظامی به یک کشور دیگر و کشتار بیرحمانه زنان و کودکان بیدفاع سخن خواهندگفت، و اینکه فقط کشورهای تحت‌حمایت امریکا اجازه رسمی کودک‌کشی دارند. آنان از الزام همه کشورهای جهان به همکاری با دادگاه جنایات جنگی و کمک به دستگیری جنایتکاران جنگی سخن خواهندگفت، و این که تنها دو کشور امریکا و اسرائیل مجازند با این دادگاه همکاری نکنند. البته ممکن است به‌زودی عربستان نیز به جمع این دو کشور اضافه شود. آنان از آرایش نابرابر قوا در میدان حقوق بین‌الملل سخن خواهندگفت، و به همه مقامات سیاسی جهان توصیه خواهندکرد جانب احتیاط را نگهداشته، و اگر قصد سفر به عربستان دارند، ابتدا جلو دوربین اعلام کنند که قصد استعفا ندارند، هیچگونه بیماری حادّی ندارند، و تصمیم به خودکشی هم نگرفته‌اند!
رفتار ظالمانه حاکمان رژیم کودک‌کش سعودی که به پشتگرمی حمایت کاخ سفید نگران برخورد جدی نهادهای بین‌المللی نیستند، مرا یاد سرودی پرمعنی می‌اندازد که من و همسالانم در دوران مبارزات دانشجویی دهه ۱۳۵۰ خطاب به رژیم موردحمایت کاخ سفید زمزمه می‌کردیم:
ای که می‌چکد ز پنجه تو خون
بخت تو نگون! تخت تو نگون
شیوه تو قتل عام خلق
بگیر! ببند! بکش!
گور خود کنی به دست خود (۱)
————————————–
* – این یادداشت در روزنامه عصر اقتصاد دوشنبه ۲۲ – ۸ – ۹۶ به چاپ رسیده‌است. عنوان یادداشت از عنوان فیلم “مورد عجیب بنیامین باتن” اثر دیوید فینچر اقتباس شده‌است.
۱ – مراجعه کنید به:
بیانیه وزارت خارجه آمریکا درباره لبنان؛ تیلرسون: حریری باید بازگردد
۲ – این سرود بر وزن یکی از سرودهای رسمی آن ایام ساخته‌شده‌بود. سرود اصلی در وصف شاه و همراهی ملت با او بود، که معمولاً در ایام سالگرد انقلاب سفید از رادیو پخش می‌شد.
دسته‌ها: یک‌کمی سیاسی