چندروز پیش علی دایی سرمربی تیم فوتبال سایپا در نشست خبری پیش از بازی با تیم سپاهان نکاتی در مورد فساد ریشه‌دار در فوتبال کشور مطرح کرد و از نهادهای نظارتی خواست با جدیت وارد میدان شده، و گردش‌های مالی مشکوک برخی افراد را بررسی کنند. (۱) او پیشنهاد کرد نهادهای نظارتی در ابتدای کار، بررسی را از خود او و وابستگانش آغاز کنند و سپس به دیگر دست‌اندرکاران فوتبال کشور بپردازند. دایی در این سخنان از چند پرونده خاص نام برد که به نظر می‌رسد برای اهل فن و نهادهای ناظر عنوان‌های آشنایی بوده‌باشند.
پرونده فساد در فوتبال از سال‌ها پیش گشوده‌شده، اما ظاهراً پیشرفت چندانی نداشته‌است. به گفته احمدعلی پورمختار رئیس سابق کمیسیون اصل نود مجلس، در شهریورماه ۱۳۹۲ و به‌دنبال برگزاری مسابقه بین دو تیم پرسپولیس و سپاهان با داوری محسن قهرمانی حاشیه‌های خاصی ایجاد شد و درنهایت کمیسیون مزبور به این نتیجه رسید که فضای ورزش فوتبال در کشور مستعد بروز فساد است و باید پرونده فساد در فوتبال را بررسی کرد. (۲) این ورود هرچند بسیار دیرهنگام بود، اما امیدواری‌هایی را دامن زد که گویا اراده جدی برای مقابله با این معضل شکل گرفته‌است.
بااین‌حال با گذشت بیش از پنج‌سال از تشکیل این پرونده و آغاز بررسی، به نظر می‌رسد پیشرفتی اتفاق نیفتاده، و گرهی گشوده‌نشده‌است. صحبت‌های اخیر عبدالرحمان شاه‌حسینی رئیس سابق کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال نیز مؤید این ادعاست که با وجود کشف موارد متعدد تخلف مالی و فساد اخلاقی و تبانی، متولیان امر جدیتی در پیگیری پرونده و ریشه‌کن کردن فساد در میدان فوتبال نداشته‌اند. (۳) درواقع بحث در مورد گردش‌های مالی مشکوک در حوزه فوتبال و اتهام‌زنی طرفین درگیر به‌حدی تکراری شده، که گویا بسیاری از نهادهای ناظر دیگر حساسیت خود را نسبت به این موضوع از دست داده‌اند. از این نظر شاید سخنان اخیر سرمربی تیم فوتبال سایپا هم از این دست سخنان جلوه کند: در مورد او سخنان نامربوط گفته‌اند و برخی رسانه‌ها جنجال به‌پا کرده‌اند، او هم عصبانی شده، و جوابشان را داده‌است.
اما واقعیت ماجرا غیر از این است. چندسال پیش طی یادداشتی میدان‌های فعالیت اقتصادی و اجرایی در کشورمان را به دو گروه کلی با عنوان کارگاه‌های حلواپزی و هیزم‌شکنی تقسیم‌بندی کردم. (۴) در گروه اول برخلاف گروه دوم از دردسر و زحمت و خطر جرح خبری نیست، و فرصت کسب درآمدهای آنچنانی با زدوبند فراهم است. در آن یادداشت صنعت فوتبال را از نوع کارگاه حلواپزی طبقه‌بندی کردم، زیرا برای برخی فرصت‌طلبان این امکان را فراهم می‌سازد که بی‌دردسر به زدوبند بپردازند و بار خود را ببندند. آنجا روی سخنم با نهادهای نظارتی و به‌ویژه با رئیس وقت کمیسیون اصل نود بود که بعد از انتشار خبر آن مسابقه پرحاشیه که اشاره شد، تازه به این نتیجه رسیده‌بود که فوتبال ظاهراً یکی از زمینه‌های مستعد فساد است.
اینک با گذشت چندین سال دوباره به سر خط بازگشته‌ایم و تازه باید با بررسی و تحلیل محتوای سخنان رازگونه دست‌اندرکاران ورزش فوتبال متوجه اهمیت فسادزدایی از این عرصه بشویم.
رسیدن به فوتبال پاک همت بزرگی می‌طلبد. شناسایی ریشه‌های فساد و روابط مالی مشکوک، کشف روابط مافیایی که موجب دستیابی برخی دست‌اندرکاران به ثروت‌های گزاف می‌شود، و همواره عملکرد مالی مشکوک خود را پشت پرده “دستمزد نجومی ورزشکاران” مخفی می‌کنند، افشای قدرتمندانی که سالیان‌سال به تصمیم‌سازی و صدالبته فرصت‌سوزی در عرصه ورزش محبوب فوتبال مشغول بوده‌اند، کاری دشوار است. اما با همکاری صادقانه ورزشکارانی که عاشق فوتبال و همواره نگران جریحه‌دار شدن احساسات پاک هواداران این ورزش زیبا هستند، و رسانه‌های مستقلی که حاضر به پرداخت هزینه مبارزه با فساد هستند، و همراهی نهادهای مردمی فعال در عرصه مبارزه با فساد این کار بزرگ شدنی است و رویای رسیدن به فوتبال پاک دست‌یافتنی به نظر می‌رسد.
ازاین‌رو از همه کسانی که دل در گرو عشق به فوتبال پاک دارند، و یا حداقل مدعی این علاقه هستند، تقاضا می‌کنم به جای افشاگری‌هایی که همواره افشاگران را در مظان اتهام “عصبانیت و مقابله به مثل” قرار می‌دهد، با مراجعه به نهادهای مردمی فعال در میدان مبارزه با فساد و همکاری صادقانه با آن‌ها که خود را وقف این مبارزه بزرگ ملی کرده‌اند، وظیفه بزرگ ملی خود و دین خود به ورزش محبوبشان را ادا کنند. از نهادهای مردمی نیز تقاضا می‌کنم دست این عزیزان را به گرمی بفشارند و طالب همراهی و همکاریشان باشند تا گامی بزرگ در مسیر ریشه‌کنی فساد در میدان ورزش برداشته‌شود.
————————
۱ – مراجعه کنید به:
درخواست علی دایی از نهادهای اطلاعاتی و قضایی
۲ – مراجعه کنید به:
فهرست سیاه مفسدان فوتبال افشا می‌شود؟ روزنامه ایران، ۲۲ آذر ۱۳۹۴، ص ۱۰٫
۳ – مراجعه کنید به مصاحبه آقای شاه‌حسینی با برنامه فرمول یک که در تاریخ دوشنبه دوم اردیبهشت از شبکه یک سیما پخش شد.
۴ – منظور یادداشت زیر است:
هیزم‌شکنان و حلواپزان
* – این یادداشت در روزنامه عصر اقتصاد شماره چهارشنبه ۴ – ۲ – ۹۸ به چاپ رسیده‌است.

دسته‌ها: رانت‌خواری و فساد