یک پیروزی برای مدافعان حقوق مصرفکنندگان
در سال ۱۹۶۰ میلادی شرکت امریکایی جنرال موتورز خودرو جدیدی وارد بازار کرد که شورولت کورویر (Corvair) نامیدهمیشد. این خودرو که با قیمتی درحدود ۲۰۰۰دلار عرضه شدهبود، سروصدای زیادی بهپا کرد.
گروهی از خریداران این محصول از مشکلاتی که برایشان پیش آمدهبود، شکایت داشتند. بهزودی بیش از یکصد مورد شکایت برعلیه جنرالموتورز در دادگاهها ثبت شد. این جنجال رسانهای باعث شد توجه وکیل جوانی بهنام رالف نادر به این پرونده جلب شود. او قبلاً در یک مقاله انتقادات تندی از صنعت خودروسازی و بیتوجهی شرکتهای خودروساز به ایمنی مصرفکنندگان مطرح کردهبود.
رالف نادر در سال ۱۹۶۵ میلادی کتاب مشهورش را با عنوان “ناامن در هر سرعتی” (Unsafe at AnySpeed) منتشر کرد. عنوان کتاب او جوابی به شعارهای تبلیغاتی شرکتهای تولیدکننده خودرو بود، که مدعی بودند محصولشان در هر سرعتی که در جادهها حرکت کند، ایمنی را برای سرنشینانش به همراه دارد!
فعالیتهای گسترده رالف نادر توجه خودروسازان را به خود جلب کرد. از دید آنها نادر مزاحمی بود که منافع آنها را به خطر انداختهبود. جنرالموتورز به اتکای قدرت مالی و رسانهای فوقالعادهاش نیازی نمیدید که نگرانیهای منتقدان را بررسی و برطرف کند. از دید مدیران این شرکت، کمهزینهترین راه، پاک کردن صورت مسأله بود. آنها سعی کردند با جور کردن پروندهها و اتهامات اخلاقی اعتبار اجتماعی رالف نادر را از بین ببرند و برایش مزاحمتهایی ایجاد کنند. درباب این مزاحمتها قبلاً در یادداشت “نهادهای مردمی و حقوق مصرفکنندگان” توضیح دادهام.
اینک بیش از ۴۵سال از آن ایام میگذرد. رالف نادر در هشتمین دهه از عمر خود، یکی از چهرههای مطرح جامعه امریکا در عرصه رسانهای است. او با تلاش گسترده به عنوان یک مدافع حقوق مصرفکنندگان و مدافع محیط زیست شهرت فراوان یافته، و گروهی پرتعداد از فعالان و پژوهشگران را بهعنوان طرفداران خود وارد میدان کردهاست. جنرالموتورز هم با وجود مشکلات متعدد مالی که در سالیان اخیر دچار آن شدهاست، هنوز یکی از بزرگترین خودروسازان است.
اخیراً جنرالموتورز به دلیل شکایات دریافتشده در مورد چند محصول خود، از خریداران بیش از ۴۲۶هزار خودرو که در فاصله سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ خودروشان را خریدهاند، درخواست کردهاست تا با مراجعه به نمایندگیها در مورد تعویض یک قطعه اقدام کنند. علت این درخواست، گزارش ۴مورد سانحه بودهاست. (۱)
من فکر میکنم جنرالموتورز دهه ۱۹۶۰ حتی برای ۴۰۰مورد شکایت هم به قول معروف، تره خرد نمیکرد! اما اینک با این ۴سانحه، خود را ملزم به بازبینی و تعمیر رایگان ۴۲۶هزار خودرو کردهاست. علت این تغییر همانا فعالیت گسترده مدافعان حقوق مصرفکننده است.
رالف نادر با گذشت ۴۵ سال پیروز شدهاست. او خودروسازان را ملزم کردهاست که خودروهایی امنتر برای مصرفکنندگان تولید کنند. مصرفکنندگان هم پیروز شدهاند، چون حالا دیگر به محصولاتی با کیفیت برتر دسترسی دارند.
اما جنرالموتورز برخلاف تصور مدیران دهه ۱۹۶۰ این شرکت، بازنده این مبارزه نبودهاست. این شرکت هم برنده شدهاست، زیرا با عرضه محصولات با کیفیتتر نسبت به قبل، بازاری مطمئن برای خود دستوپا کردهاست.
فعالیت تشکلهای مردمی مدافع حقوق مصرفکنندگان یک بازی برد – برد است. همه طرفهای درگیر در پایان ماجرا احساس برندهشدن را دارند، هرچند که تولیدکنندگان سودجو در مقابل این حرکت، سرسختانه مقاومت میکنند.
———————————————————–
۱- مراجعه کنید به:
فراخوان برای جمعآوری برخی خودروهای جنرال موتورز
دستهها: حقوق مصرفکنندگان