رئیس‌جمهوری در سخنرانی خود در مراسم گرامیداشت سالروز ۲۲ بهمن، با اشاره به دعوت رهبر معظم انقلاب از همه برای شرکت در انتخابات، خطاب به مردم ایران گفت: “رأی شما در هفتم اسفند رأی به امید، عقلانیت، قانون و دفاع از حقوق ملت … رأی به ساختن ایران عزیز برپایه گفتگو و اعتماد است. رأی ما نه به آن‌هایی است که می‌خواهند به قانون پشت کنند، رأی ما نه به آن‌هایی است که اهل منازعه و افراط هستند.”(۱)
به نظر من این فراز از سخنان رئیس‌جمهور به‌ویژه در آستانه انتخابات هفتم اسفندماه از اهمیت فراوانی برخوردار است. در زیر به چند نکته در این باب اشاره می‌کنم:
۱ – دولت و مجلسی که پشتوانه رأی گسترده مردم را با خود داشته‌باشند، در عرصه‌های بین‌المللی احترام برای کشور به ارمغان خواهندآورد، زیرا نماینده و سخنگوی نه یک گروه محدود بلکه اکثریت شهروندان هستند. ازاین‌رو برگزاری یک انتخابات باشکوه که نشان از وحدت ملی داشته‌باشد، آگاهی و رشد سیاسی کشور و آرامش و نشاط جامعه امروز ایران را به نمایش خواهدگذاشت.
سخنوران و رسانه‌های متعددی این روزها با انگیزه‌های متفاوت برضد مشارکت مردمی تبلیغ و فعالیت می‌کنند. آنان دستاویزهای متعددی دارند: رأی مردم تأثیری ندارد، داوطلبان موردنظر بسیاری از مردم حذف شده‌اند، ردصلاحیت‌ها با هدف کنار زدن فلان گروه انجام گرفته‌است، مجلس دیگر در رأس امور نیست، رأی شما را طور دیگری تفسیر خواهندکرد و از این مشارکت سوءاستفاده می‌کنند، و …
رئیس‌جمهور در این فراز از سخنان خود خواسته‌است پاسخی درخور به این‌گونه شبهه‌افکنی‌ها بدهد: مردم با رأی خود می‌خواهند نظمی نوین در جامعه ایجاد کنند و تصویری زیبا از جامعه امروز ایران پیش چشم جهانیان بگذارند. آن‌ها می‌خواهند با امید به آینده و در پناه قانون برای آینده کشورشان تصمیم بگیرند. مردم نباید از اثرگذاری رأی خود مأیوس شوند. این یأس و به تعبیری قهر با صندوق، حداقل زیانی که دارد، این است که افراد مشخصی با حداقل رأی وارد مجلس می‌شوند، و برنامه‌های حزبی خود را از تریبون مجلس و با نام مجلس دنبال می‌کنند.
اگر مردم از انتخابات مأیوس شده، و با صندوق قهر کنند، علاوه براین که وجهه بین‌المللی کشور ملکوک می‌شود، گروه‌های تندرو داخلی با حداقل آرا در مجلس مستقر می‌شوند. ازاین‌رو مردم باید با امید به فردای بهتر در انتخابات شرکت کنند.
۲ – برخی رسانه‌ها و فعالان سیاسی عادت دارند تا حضور مردم و مشارکت آنان را در مراسم بزرگداشت انقلاب یا انتخابات به نفع خود مصادره کنند. به‌عنوان مثال، سال گذشته رئیس‌جمهور در مناسبتی از نظرخواهی و شنیدن از مردم، در قالب برگزاری همه‌پرسی در صورت لزوم سخن به میان آورد، و بلافاصله گروهی که از آشکار شدن خواست و نظر واقعی مردم هراسان هستند، زبان به نقد گشودند که چه ضرورتی دارد؟ گویی رئیس دولت مرتکب بدعت شده‌بود!(۲) چندروز بعد از این سخنان، یکی از رسانه‌های تندرو مخالف دولت که سخن گفتن از جانب مردم را حق مسلم و انحصاری خود می‌داند، روز بعد از مراسم سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، و با اشاره به راه‌پیمایی باشکوه مردم، تیتر زد: “این هم رفراندم!” منظور این بود که مردم با شرکت گسترده در راه‌پیمایی نشان دادند که همسو با رسانه‌های منتقد دولت هستند! و به این ترتیب دیگر نیازی به نظر خواستن از مردم و طرح مسأله همه‌پرسی نیست.
طبعاً برخی از شهروندان نگران هستند که حضورشان در انتخابات نیز می‌تواند از جانب این دسته رسانه‌ها مصادره شود، و به همراهی با گروه‌های تندرو تعبیر شود. درست مثل این که با نشان دادن جمع عظیم مردم در یک مراسم، با زیرکی روی یک نوشته خاص زوم کرده، و همه این جمع عظیم را طرفداران فلان حزب جا بزنند!
رئیس‌جمهور پیشاپیش به تفسیر مشارکت مردم در انتخابات دست زده، تا حرکت مصادره‌طلبانه(!) این گروه‌های تندرو مانع از حضور صادقانه مردم پای صندوق‌های رأی نشود: رأی مردم، رأی به فلان گروه تندرو نیست، رأی به عقلانیت است. حتی اگر به کاندیدایی رأی بدهند که صددرصد مطلوبشان نیست.
۳ – رئیس‌جمهور ارتباط تنگاتنگ بین رأی دادن و قانون‌پذیری برقرار کرده‌است. اگر مردم پای صندوق رأی حاضر می‌شوند، و با وجود برخی ناملایمات، خواسته خود را آزادانه بیان و مطالبه می‌کنند، به این معنی است که آنان تمایلی به برخوردهای فراقانونی ندارند. آنان با پذیرش قواعد بازی در یک نظام مردم‌سالار وارد میدان می‌شوند و ار بین انتخاب‌های ممکن، به کسی که به خواسته‌ها و آرمان‌های آنان نزدیک‌تر است، رأی می‌دهند. حتی کسانی که کاندیداهای موردنظرشان رد شده‌اند، به جای قهر با صندوق و خالی گذاشتن میدان برای تندروها، در انتخابات شرکت می‌کنند و از تمام ظرفیت‌های قانونی ممکن در کشور برای رسیدن به آرمان خود که پیشرفت کشور است، استفاده می‌کنند.
این شیوه حضور در میدان انتخابات، نشان از رشد سیاسی جامعه دارد که در دام تندروی نمی‌افتد و با حرکت قانونی خود برای کنار گذاشتن تندروها و جلوگیری از سوءاستفاده آنان از تریبون مجلس به نفع اهداف محدود حزبی‌شان، تلاش می‌کند. رئیس‌جمهور می‌گوید: “رأی ما، نه به آن‌هایی است که می‌خواهند به قانون پشت کنند”.
۴ – رئیس‌جمهور شرکت در انتخابات و به بیانی برگزاری انتخابات را “دفاع از حقوق ملت” معنی می‌کند. همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب نیز رأی مردم را حق‌الناس خواندند. مردم با شرکت در انتخابات از حق انتخاب خود دفاع می‌کنند، مجری انتخابات نیز با تلاش در مسیر امانتداری و جلوگیری از هرنوع اعمال سلیقه صاحبان قدرت، تلاش می‌کند، نظر و خواست مردم به‌درستی “شنیده” و اعلام شود.
مردم باید یقین پیدا کنند که آنان تعیین‌کننده هستند، آنان حاکمان واقعی جامعه هستند. مردم باید باور کنند آن‌روزها که فلان‌الدوله‌ها و بهمان‌السلطنه‌ها برای کشور می‌بریدند و می‌دوختند، و در غیاب مردم برای سرنوشتشان تصمیم می‌گرفتند، به تاریخ پیوسته‌است.
۵ – رئیس‌جمهور رأی مردم را “نه به افراطگرایان” معنی می‌کند. مردم خواهان افراط نیستند. آنان همراه و همسوی اهل منازعه و غوغاسالاران نیستند. آنان می‌خواهند در آرامش کشورشان را بسازند. رئیس‌جمهور معتقد است آنان که از طرف مردم سخن می‌گویند و مردم را افراط‌گرا نشان می‌دهند، جایگاهی در بین مردم ندارند، و در یک انتخابات سالم و البته به شرط حضور همه مردم، شانسی برای انتخاب‌شدن نخواهندداشت. افراط‌گرایان فقط در شرایطی موفق خواهندشد که مردم با صندوق‌های رأی قهر کنند. رئیس‌جمهور می‌گوید اگر مردم می‌خواهند نتیجه انتخابات نشان‌دهنده تصویری واقعی از تمایلات همه شهروندان باشد، و افراط‌گرایان خود را سخنگو و نماینده واقعی همه ایرانیان جا نزنند، باید در میدان حاضر باشند.
خلاصه کنم. رئیس‌جمهور می‌خواهد به شهروندان طالب مشارکت در تعیین سرنوشت کشورشان این امید را بدهد که می‌توانند با رأی خود تأثیرگذار باشند و آینده کشورشان را آن‌طور که می‌خواهند، بسازند. او می‌خواهد بگوید اگر از افراط‌گرایی، قانون‌گریزی، و خشونت خسته شده‌اید، اگر می‌خواهید پیام دیگری غیر از تندروی به جهان و جهانیان ارسال کنید، اگر می‌خواهید تصویری زیبا و مطلوب از جامعه امروز ایران پیش روی جهانیان به نمایش بگذارید، اگر می‌خواهید اصلی‌ترین دغدغه دولتمردانتان به‌جای مدیریت جهان، پیشرفت کشور و رفاه شهروندان باشد، تنها راه رسیدن به هدف از صندوق انتخابات می‌گذرد.
—————————
* – این یادداشت در روزنامه جهان اقتصاد شماره شنبه ۲۴ – ۱۱ – ۹۴ به چاپ رسیده‌است.
۱ – مراجعه کنید به آدرس زیر:
رأی ملت ایران در هفتم اسفند، رأی به امید و قانون خواهدبود
۲ – منظور سخنان رئیس‌جمهور در نخستین کنفرانس اقتصاد ایران در روز ۱۴ دی‌ماه سال گذشته است. مراجعه کنید به آدرس زیر:
برگزاری همه‌پرسی در مسائل مهم
این سخنان رئیس‌جمهور واکنش‌های فروانی برانگیخت. با بررسی اظهارنظرهای آن‌ر‌وزها می‌توان صف‌بندی طرفداران دو نظریه “پرسیدن از مردم” و “بی‌اعتنایی به خواست مردم” را بازشناسی کرد. نکته جالب این است که آقای شریعتمداری مدیرمسؤول کیهان در واکنش به این سخنان گفت: ” … برخلاف آن‌چه رئیس‌جمهور محترم اعلام کرده‌اند، با این نوع از رفراندم نمی‌توان مجلس را دور زد.” اما جالب اینجاست که همان‌گونه که در متن اشاره شده‌است، روزنامه ایشان در فردای راه‌پیمایی باشکوه ۲۲ بهمن سال گذشته، یعنی حدود یک‌ماه بعد از این اظهارنظر، با مصادره راه‌پیمایی مردمی به نفع خود، تیتر یادداشت خود را این‌گونه انتخاب کرد: “این هم رفراندم”! به بیان دیگر ایشان با اصل همه‌پرسی مشکل ندارد. فقط مشکلشان با همه‌پرسی قابل‌شمارش و شفاف و غیرقابل‌مصادره است!
برای مطالعه نظر آقای شریعتمداری مراجعه کنید به آدرس زیر:
طرح همه‌پرسی از زبان رئیس‌جمهور چه معنایی دارد؟
یادداشت مدیرمسؤول محترم روزنامه کیهان هم در آدرس زیر قابل‌مشاهده است و البته پاراگراف یکی مانده به آخر آن خواندنی است:
این هم رفراندم

دسته‌ها: یک‌کمی سیاسی