انتخابات ۲۹ اردیبهشت عرصه انتخاب راه و بیراهه است. این نکته ظریفی بود که آقای جهانگیری نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری چندروز پیش به آن اشاره کرد. به نظر من این نکته از اهمیتی کلیدی برخوردار است و ارزش این را دارد که به‌دقت مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
تصور کنید جامعه در مسیر حرکت خود به سمت آینده، به یک دوراهی رسیده‌است، و باید بین دو معبر الف و ب ناگزیر یکی را انتخاب کند. البته هریک از این‌دو معبر به صورت یک جاده چندبانده خودنمایی می‌کند. هریک از نامزدها یا فعالان سیاسی و صاحبان تریبون که حامی او هستند، از مزایای معبر خود و صدالبته از نکات مثبت باند موردنظر در دل آن معبر، داد سخن سرمی‌دهند و همگان را به انتخاب آن معبر و آن باند فرا می‌خوانند.
مناظره بین نامزدها دراصل بناست به شهروندان کمک کند تا با مقایسه برنامه و سوابق و توانایی نامزدها، دست به انتخاب بزنند، و فردی شایسته را برای به دست گرفتن سکان اجرایی کشور ‌منصوب کنند. در چنین شرایطی ممکن است بسیاری از مباحث که به‌حسب ظاهر روشنگر و مهم جلوه می‌کنند، موجبات لوث شدن صورت مسأله را فراهم آورده، و حتی احیاناً انتخاب‌کنندگان را دچار اشتباه و سردرگمی سازند.
از این منظر تعبیر “راه و بیراهه” را می‌توان بحثی روش‌شناختی برای بازنگری در منطق انتخاب دانست، که می‌تواند به شهروندان در انتخاب درست و خردمندانه‌شان و ترسیم مسیر آینده کشور برمبنای انتخاب آگاهانه و به‌دور از هوچیگری و غلیان احساسات کمک کند.
تعبیر راه و بیراهه بدین‌معنی است که مقصد نهایی این دو معبر معرفی‌شده به مردم، یکی نیست. به بیان دیگر این دو معبر برای رساندن جامعه به هدفی یکسان که همانا شکوفایی و رفاه و سربلندی است، گشوده‌نشده‌اند. یکی از این دو معبر به قول شاعر رو سوی کعبه دارد، و دیگری به ترکستان می‌رسد. یکی از این دو معبر پیشرفت و موفقیت را به ارمغان می‌آورد، و دیگری سالک را در وسط بیابان و گرفتار طوفان بلا و بحران از مرکب توهّم پیاده می‌کند. از این‌رو نامزد محترم از تعبیر انتخاب بین خوب و خوبتر یا بد و بدتر استفاده نمی‌کند. او هشدار می‌دهد که جامعه با “راه الف” و “راه ب” مواجه نیست، بلکه باید بین “راه” و “بیراهه” یکی را انتخاب کند.
طبعاً هر فعال سیاسی می‌تواند با اعتماد به نفس معبر خود را “راه”، و معبر حزب رقیب را “بیراهه” معرفی کند. اما به‌راستی چگونه باید “راه” و “بیراهه” را از هم بازشناخت؟ در روزهای آتی به فضل پروردگار، مهم‌ترین محورهای تفاوت‌ این‌دو را تشریح خواهم‌کرد. تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
——————————————-
* – این یادداشت در روزنامه عصر اقتصاد شماره چهارشنبه ۲۰ – ۲ – ۹۶ به چاپ رسیده‌است.

دسته‌ها: سیاست‌گذاری اقتصادی, یک‌کمی سیاسی