دونالد ترامپ از زمانی که روی کار آمده، از هر فرصتی برای سخن گفتن برعلیه توافقنامه برجام استفاده کرده، و معمولاً ترجیع‌بند سخنانش تهدید به خروج از برجام بوده‌است. تلاش او طی این مدت براین محور بوده که اروپا را به همراهی با خود واداشته و به ایران فشار بیشتری بیاورد، با این امید که نتیجه برد-برد برجام را به نفع خود تغییر داده، و برد خود را پررنگ‌تر سازد. اما او تاکنون موفقیتی کسب نکرده‌است.
ترامپ در جدیدترین تلاش خود با زمینه‌سازی تبلیغاتی گسترده، احتمال خروج امریکا از برجام را در تاریخ ۲۲ اردیبهشت‌ماه مطرح ساخته‌است. اعضای تیم او و حتی سران اروپایی که طی چندروز گذشته با او دیدار کرده‌اند، این احتمال را قویاً مطرح کرده و می‌کنند.
درمقابل، تیم دیپلماسی ایران با حرکتی سنجیده به نمایش اقتدار ایران در میدان بازی مشغول شده‌است: ایران برای هر شرایطی آماده است، و اگر با پیمان‌شکنی و قلدرمسلکی طرف مقابل نتواند از منافع توافقنامه برجام بهره‌مند شود، نه‌تنها پایبندی به آن مفهومی نخواهدداشت، بلکه حتی در قدمی به جلو خروج از پیمان NPT هم در دستورکار خواهدبود.
علت عصبانیت توئیتری اخیر ترامپ هم همین نکته است. او می‌داند که شرایط میدان بازی با روزهای پایانی سال ۲۰۱۲ بسیار متفاوت است. آن‌روزها به همت رئیس دولت دهم و همفکرانش ایران در گوشه رینگ گیر افتاده، و اجماع جهانی برعلیه آن شکل گرفته‌بود. قطعنامه‌هایی که رئیس دولت دهم کاغذپاره می‌پنداشت، یکی پس از دیگری برعلیه ایران صادر شده، و قدم به قدم راه خلاصی اقتصاد کشورمان را از تنگنا می‌بست. اما امروز روز دیگری است.
در سایه بازی ظریف و پیچیده تیم دیپلماسی ایران، کشورمان با یک پیروزی شیرین و تاریخی طرف مقابل را وادار ساخت کلیه قطعنامه‌های ظالمانه را یکباره لغو و بی‌اثر اعلام کند. ایران از گوشه رینگ خارج شد و امکان اجماع جهانی برعلیه کشورمان از بین رفت. اینک ترامپ می‌بیند در صورت خروج از برجام تنها کشورهای قدرتمندی چون جیبوتی را در کنار خود خواهدداشت، همان قدرقدرتی که ما آن را آزموده و برای جلب همکاریش هزینه گزافی کرده و پشیمان شده‌ایم! امریکا اگر قصد جلب همکاری کشورهای دیگر برای اعمال فشار به ایران را داشته‌باشد، برخلاف آن ایام، امروز باید هزینه سنگینی متقبل شود، و این با ذائقه ترامپ تاجرمسلک سازگاری ندارد.
ازاین‌رو به‌نظر می‌رسد احتمال خروج امریکا از توافقنامه برجام برخلاف ادعای اعضای تیم ترامپ، بسیار کم است. زیرا هزینه‌های خروج از برجام برای آن کشور بسیار سنگین خواهدبود. بااین‌حال طرف ایرانی با این‌که می‌داند ششلولی که آقای ترامپ به کمر بسته، گلوله ندارد، خود را برای هر احتمالی آماده کرده‌است.
بازی ترامپ در روز ۲۲ اردیبهشت هرچه باشد، شرایط را برای اقتصاد ایران بدتر از این نخواهدکرد. به بیان دقیق‌تر هرچند ممکن است در بخش پولی شاهد رفتار هیجانی کوتاه‌مدت باشیم، اما بخش واقعی چندان تأثیری نخواهدپذیرفت. بااین‌حال لازم است متولیان امر در حوزه اقتصاد کشور با دقت نظاره‌گر باشند و تلاش کنند آثار مخرب این رفتار هیجانی احتمالی فشار مضاعفی بر اقشار محروم تحمیل نکند.
با توجه به آنچه گذشت، نگران ترامپ نیستیم، زیرا ششلول ترامپ گلوله ندارد، و نگرانمان نمی‌کند، اما گویا داخلی‌ها شمشیرشان را از رو بسته‌اند!
در شرایطی که کشور برای رفع مشکلات موجود و از سر راه برداشتن موانع رشد و توسعه بیش از پیش نیازمند وفاق ملی و افزایش امید در بین اقشار مردم است، برخی رقبای انتخاباتی دولت بازی خطرناکی را آغاز کرده‌اند، متأسفانه مناسب‌ترین تعبیر برای آن “دیگی که برای من نجوشد …” است.
رسانه‌های مخالف دولت که مهم‌ترین نقطه اشتراکشان “وصل به کرّ بودن” و بی‌نیاز بودنشان از پول توجیبی صاحبانشان است، طی چند روز گذشته حملات خود را به دولت و برجام تشدید کرده‌اند. آنان که مدعی بی‌فایده بودن توافق برجام بودند، اینک بحث خروج امریکا از برجام یا حتی ماندنش را شاهدی بر ادعای نادرست خود می‌آورند. آنان فراموش کرده‌اند که حداقل دستآورد برجام، خروج پیروزمندانه کشورمان از گوشه رینگ و ابطال قطعنامه‌ها بوده‌است.
احزاب مخالف جریان حامیان دولت تبلیغات انتخاباتی خود را پیش از موعد رسمی آغاز خواهندکرد، و از این کشف بزرگ خود که “دولت نتوانسته کاری برای مردم بکند” سخن خواهندگفت. آن‌ها دولت را متهم خواهندکرد که به جای استفاده از توانایی‌های داخلی چشم به خارج داشته‌است! و این قبیل ادعاهای غیرکارشناسی.
تندروهای مخالف دولت تلاش خواهندکرد تا می‌توانند بر شدت ناامیدی مردم بیفزایند و آنان را به این باور برسانند که دولتی که با رأی و اراده آنان روی کار آمد، نتوانست کاری برایشان بکند و تغییری در شرایط معیشتی آنان ایجاد نکرد.
آنچه که مدعیان حمایت از معیشت مردم از آن سخن نخواهندگفت این است که اگر آنان بر صدر بودند و سکان اداره کشور را در دست داشتند، اینک با تصویب چند قطعنامه ظالمانه دیگر، تشدید تحریم‌ها و از دست دادن امکان صدور نفت، بابک زنجانی‌ها فربه‌تر و سفره معیشت مردم کوچک‌تر شده‌بود.
تندروهایی که هوشمندانه‌ترین اقدامشان در دنیای پیچیده سیاست امروز هجوم و تخریب ساختمان سفارت عربستان است، تیم مذاکره‌کننده‌ای را که حیرت جهانیان را برانگیخت، به نادانی و بی‌مسؤولیتی متهم خواهندساخت! و … تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل!
اما نگاهی دقیق‌تر به صورت مسأله بی‌پایگی ادعاها و تبلیغات رسانه‌های مخالف دولت را بر همگان اثبات می‌کند، و در روزهای بعد از موعد ۲۲ اردیبهشت ابعاد مختلف این ماجرا روشن‌تر خواهدشد.
ششلول ترامپ لطمه‌ای نخواهدزد چون گلوله ندارد، اما شمشیر داخلی‌ها بی‌نیاز از گلوله است! و زخمش دل ایران‌دوستان عاشق وحدت همه فرزندان ایران را به درد خواهدآورد، زیرا بی‌منطقی و بی‌مسؤولیتی تریبون‌داران بی‌نصیب از صندوق رأی را خواهنددید که چگونه بی‌اعتنا به منافع ملی هستند، و در روزهایی که بیش از همیشه ایران نیازمند آرامش است، تا رفتارهای هیجانی بخش پولی اقتصاد لطمه کمتری به معیشت مردم بزنند، تلاش خواهندکرد از آب گل‌آلود این‌روزها “ماهی چاق و چله ناامید ساختن مردم” را شکار کنند.
سخن کوتاه کنم و پاسخ این دلاوران رسانه‌سالار را با برداشتی از شعر معروف سیف فرغانی بدهم که: آن‌کس که اسب دارد و ششلول خالی بسته‌است، غبارش لاجرم فرومی‌نشیند، شما که تازه اسب هم ندارید، فقط عرض خود برده و قدری زحمت مردم خواهیدداشت. بگذارم و بگذرم.
—————————-
* – این یادداشت در روزنامه عصر اقتصاد شماره ۱۱ – ۲ – ۹۷ به چاپ رسیده‌است.

دسته‌ها: یک‌کمی سیاسی