اتفاقی که در مراسم نماز عیدفطر دیروز افتاد، به‌حسب ظاهر امری حقیر و کم‌اهمیت بود، زیرا مشابه آن بارها و بارها اتفاق افتاده، و کسی آن را جدی نگرفته‌است؛ اما این‌بار به‌درستی توجه و حساسیت همگان را برانگیخته‌است. چرا باید از تریبون مراسم روز عید که متعلق به همه است، استفاده جناحی بشود و فردی هتاک اشعاری سخیف خطاب به رئیس‌جمهور محبوب کشورمان دکلمه کند؟ اتفاقی که رئیس ستاد اقامه نمازجمعه تهران را ناگزیر از پاسخگویی کرد. (۱)
در این یادداشت به چند نکته فابل‌تأمل در مورد این اتفاق اشاره می‌کنم:
۱ – انتقاد از رئیس‌جمهور و هریک از مقامات و مسؤولان کشور حق شهروندان است. هیچکس مجاز نیست جلو جریان آزاد انتقادات سازنده شهروندان از مسؤولان را به هر بهانه‌ای بگیرد. پس سراینده آن چند بیت سخیف و مداحی که دکلمه این ابیات را بر‌عهده گرفته‌بود، حق دارند آزادانه از رئیس‌جمهور انتقاد کنند،
۲ – طبعاً آزادی انتقاد نباید معادل آزادی توهین دانسته‌شود. هیچکس مجاز به توهین نه به مقامات و نه شهروندان عادی کشور نیست. البته شاید در مورد توهین‌آمیز بودن یک متن اتفاق‌نظر وجود نداشته‌باشد. در چنین شرایطی باید به افکار عمومی و نمایندگان واقعی آن مراجعه شود. بااین‌حال حداقل باید به این اصل توجه کرد که فرد منتقد می‌پذیرد با شخصیت‌های مورداحترام او و اعضای جناح متبوعش نیز با همین لحن و ادبیات صحبت شود. به‌عنوان مثال، اگر فردی مشابه این برخورد را با رئیس قوه قضائیه کرده، و از عملکرد آن قوه با چنین ادبیاتی انتقاد کند، آیا همین مداح هتاک و همفکرانش کفن نخواهندپوشید؟! آیا مسؤولان ستاد برگزاری مراسم حاضرند اجازه سخن گفتن و شعرخواندن به چنین منتقدی بدهند؟ به قول معروف: “یک سوزن به خود، یک جوالدوز به دیگران!”.
۳ – اگر آن مداح هتاک با پول توجیبی خود و همفکرانش مراسمی برگزار کرده، و اشعار توهین‌آمیز می‌خواند، این اقدام او یک “خطای معمولی” بود، که با توجه به ضوابط و مقررات قابل‌بررسی و تغقیب تلقی می‌شد. اما وقتی از تریبون متعلق به همه جامعه چنین استفاده‌ای می‌شود، خطا فقط یک هتاکی معمولی نیست؛ بلکه سوء استفاده از امکانات عمومی ابعاد این خطا را چندین برابر می‌سازد. همان‌گونه که استفاده جناحی از رسانه ملی خطایی غیرقابل‌گذشت تلقی می‌شود.
۴ – خطایی که دیروز رخ داد، حتی فراتر از مورد بالاست. تریبون مراسم عید فطر فقط یک تریبون عمومی مثل بقیه تریبون‌های عمومی نیست. بلکه به لحاظ قداست و اعتبار مذهبی عید، از ارزش ویژه‌ای برخوردار است. ازاین‌رو، استفاده جناحی از این تریبون جرمی سنگین‌تر از استفاده جناحی از رسانه ملی است. فکرش را بکنید. اگر گروهی هرچند اندک از شهروندان فقط به خاطر چنین هتاکی‌هایی حاضر به شرکت در مراسمی چون نماز عید فطر، راهپیمایی روز قدس، راهپیمایی ۲۲بهمن و … نشوند، تقصیر آن متوجه چه کسانی خواهدبود؟ اجتماع مردم در اینگونه مناسبت‌ها بناست وحدت ملی ایرانیان را به رخ بدخواهان این مرز و بوم بکشد. بناست به جهانیان اعلام شود مردم ایران صاحب هر سلیقه سیاسی که باشند، متحد و یکپارچه هستند. در چنین شرایطی پیام روشن هتاکی‌های جناحی به عالیترین مقام اجرایی کشور این است که دشمنان و بدخواهان خیالشان راحت باشد، ما آنچنان به فکر رقابت‌های کودکانه داخلی هستیم که کاری به کارشان نداریم!
حال با عنایت به موارد بالا، آیا بازهم می‌توان گفت اتفاق مهمی نیفتاده‌است؟ اگر تندروان بی‌اعتنا به منافع ملی بابت هیچیک از اعمالشان هزینه‌ای نپردازند، بلکه امتیاز هم نصیبشان بشود، آیا این رشته سری دراز نخواهدداشت؟
به نظر من به جای پاسخ‌گویی به شعر سخیف و دکلمه آن مداح نورچشمی، باید به فکر هرچه بیشتر شفاف‌سازی فضای فعالیت سیاسی در کشور باشیم، به‌گونه‌ای که استفاده از امکانات و تریبون‌های عمومی برای مقاصد جناحی غیرممکن شود. زیرا هرگز نمی‌توان‌پذیرفت که تریبون‌های عمومی در خدمت یک حزب سیاسی قرار گیرد، آن‌هم حزبی که سهمی از آرای مردم را ندارد.
—————————–
۱ – مراجعه کنید به :
از مضمون اشعار مداح مراسم اطلاعی نداشتیم

دسته‌ها: یک‌کمی سیاسی