نظریه‌پردازان توسعه در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی از پدیده چرخه معیوب (vicious cycle) سخن می‌گفتند و این‌که فقر در جوامع ‌توسعه‌نیافته مقدمات بازتولید خود را فراهم می‌آورد. خانواده‌های فقیر در این جوامع نمی‌توانند امکانات آموزشی مناسبی برای فرزندان خود فراهم بیاورند، درنتیجه فرزندان آنان نمی‌توانند معمولاً به رتبه‌های بالای علمی و تخصصی صعود کرده، […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, جامعه, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »

چندسالی است که عبارت “تنظیم بازار” در گزارشات رسمی مقامات و رسانه‌ها پرتکرار شده‌است. دراصل وقتی دولتمردان به این نتیجه برسند که عوامل عرضه و تقاضا در یک بازار معین در مسیری حرکت نمی‌کنند که متضمن منافع اجتماعی باشد، با هدف بازگرداندن جریان بازار به ریل مناسب مداخله می‌کنند، مداخله‌ای که “تنظیم بازار” نام گرفته‌است. […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, سیاست‌گذاری اقتصادی, شهر، زمین و مسکن | بدون نظر »

اعتماد شهروندان به نظام مدیریتی جامعه یک سرمایه ارزشمند برای جامعه درحال‌توسعه است. در سایه چنین اعتمادی کسب‌وکارها رونق می‌گیرد و فعالان اقتصادی با امید و اطمینان به آینده به گسترش فعالیت خود می‌پردازند؛ زیرا همه به این باور می‌رسند که متولیان امر هدف اصلاح امور جامعه را دنبال می‌کنند، و سازوکار نظارتی آنچنان کارآمد […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, رانت‌خواری و فساد, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »

در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، انقلابیون در محافل و نشست‌های خود از برقراری جامعه‌ای بر مبنای قسط و عدل سخن می‌گفتند، همان‌گونه که قرآن کریم هدف از نهضت‌های پیامبران را تحکیم قسط و عدل در جامعه معرفی کرده‌بود. همین نکته گاه در جمع تازه‌جوان‌های انقلابی دهه ۵۰ بهانه‌ای برای مزاح و طنزپردازی فراهم […]

دسته‌ها: تاریخ معاصر, توزیع درآمد و رفاه, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »

یکی از آرمان‌های بزرگ انقلابیون دهه ۵۰ که مناسبات اقتصادی اجتماعی آن ایام را برنمی‌تافتند، این بود که جامعه از زندان حاکمیت سرمایه رهایی یابد، و شرایط مطلوبتری برای نیروی کار فراهم شود. این بدان‌معنی نبود که حکومت انقلابی همچون حکومت‌های وابسته به اردوگاه شرق به قلع و قمع صاحبان سرمایه خواهدپرداخت. بلکه فقط بنا […]

دسته‌ها: تاریخ معاصر, توزیع درآمد و رفاه, سیاست‌گذاری اقتصادی, یک‌کمی سیاسی | بدون نظر »

زیستن در شرایط تورمی دشواری‌های فراوانی را به اقشار کم‌درآمد و حتی طبقه متوسط تحمیل می‌کند و با ربودن بخشی از ارزش و قدرت خرید درآمد ماهیانه آنان، به‌تدریج اقتصاد خانوارها را درهم شکسته، و موجبات افزایش درصد افراد زیر خط فقر را فراهم می‌سازد. نرخ تورم در اقتصادهای مختلف در سرتاسر جهان بسیار متفاوت […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »

با مروری بر تاریخ چند دهه اخیر می‌توان ادعا کرد در همه موارد انتخابات‌ برگزارشده کشورمان شعار عدالت‌خواهی موردتوجه نامزدها و رأی‌دهندگان بوده‌است. این بدان‌معنی است که جامعه و افکار عمومی هرگز از میزان عدالت جاری و ساری در سطح جامعه رضایت نداشته، و طالب عدالت بیشتر بوده‌اند. به‌راستی این “عدالت بیشتر” به چه معنی […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »

قانون اساسی تکلیف سنگینی را برای دولت و حکومت در میدان اصلاح مناسبات اقتصادی و ارتقای کیفیت زندگی و سطح معیشت شهروندان تعیین کرده‌است. از یک سو دولت ملزم است اقتصاد کشور را در مسیری هدایت کند که هدف رشد و رونق اقتصادی با بهره‌گیری از کلیه ظرفیت‌ها و ثروت‌های کشور فراهم شود؛ و از […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »

در یادداشت قبلی به این نکته پرداخته‌بودم که چگونه در اقتصاد ما پول ملی از انجام وظایفش شانه‌کرده‌است. به بیان دقیق‌تر متولیان امر وظایف خود را در قبال حمایت از پول ملی انجام نداده، و موجبات تضعیف آن و درنتیجه وارد آمدن ضربه‌ای کمرشکن به اقتصاد خانوارهای کم‌درآمد و به کل اقتصاد ملی را فراهم […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, رانت‌خواری و فساد, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »

عدالت ترمیمی (restorative justice) شیوه‌ای برای گسترش و استقرار مناسبات عادلانه در جامعه است که برخلاف شیوه‌های رایج به‌جای تنبیه مجرم به ترمیم زخمی توجه دارد که با وقوع جرم ایجاد شده‌است. ازاین‌رو آن را می‌توان نقطه مقابل عدالت تنبیهی (retributive justice) دانست. در این شیوه تلاش می‌شود از طریق رودررو ساختن بزهکار و بزه‌دیده، […]

دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, سیاست‌گذاری اقتصادی | بدون نظر »