چندروز پیش مصاحبه عباس پالیزدار عضو هیأت تحقیق و تفحص مجلس هفتم منتشر شده و موردتوجه رسانه‌ها و اهل نظر قرار گرفت. وی در این مصاحبه برخی چهره‌های سرشناس را متهم کرده، و پرونده‌هایی از نوع تحصیل مال با استفاده از روابط و موقعیت به آنان نسبت می‌دهد، که اگر فقط بخشی از این ادعاها واقعیت داشته‌باشد، باید به سبک قدما آیه استرجاع خواند. ازاین‌رو کمترین توقع از نهادهای ناظر این است که با بررسی دقیق پرونده‌های مورداشاره ایشان، گزارش جامع و شفافی برای افکار عمومی ارائه کنند. اگر ادعاهای ایشان نادرست است، با وی برخورد قانونی صورت بگیرد و اگر درست است، حقوق پامال‌شده جامعه به صاحبان واقعی آن بازگردانده‌شود.

وی به‌ویژه در مورد مرحوم آیت‌الله یزدی رئیس اسبق قوه قضائیه، می‌گوید پرونده ایشان که برای بررسی به وی داده‌شده، پرونده‌ای مفصل و حجیم به ارتفاع میز ناهارخوری بوده‌است! در این یادداشت قصد اظهارنظر در مورد درستی یا نادرستی ادعاهای آقای پالیزدار را ندارم و همانند بقیه شهروندان منتظر اقدام نهادهای نظارتی خواهم‌ماند. اما نگاهی خاص به مورد مطرح‌شده برای مرحوم آیت‌الله یزدی دارم.

به‌دنبال انتشار مصاحبه واکنش‌هایی از سوی علاقمندان آیت‌الله یزدی اتفاق افتاد که نگاهی گذرا به سه مورد از آن‌ها دارم:

۱ – کلیپی منتشر شد که آقای یزدی ضمن تکذیب ادعاهای طرف مقابل می‌گویند ارزش کل دارایی‌هایشان دو سه میلیون تومان بیشتر نیست. (۱)

۲ – قائم‌مقام اسبق مرکز پژوهش‌های مجلس عباس پالیزدار را آدم تند و تیزی معرفی می‌کند که بدون داشتن مستندات کافی همه را متهم می‌کند. (۲)

۳ – یک مقام قضایی مرتبط با پرونده عباس پالیزدار گفته‌است وی به‌دنبال مطرح شدن است و قصد دارد از رانت استفاده کند و از افراد باج بگیرد. پرونده مورداشاره وی را بررسی کردیم. واگذاری اموال با روال کاملاً قانونی انجام گرفته‌بود. (۳)

با کنار هم نهادن این سه واکنش و حتی ده‌ها واکنش دیگر، مشاهده می‌شود که هیچ پاسخ محکمه‌پسندی به ادعا‌های عباس پالیزدار داده‌نمی‌شود. در این باب توجه به نکات زیر خالی از لطف نیست:

۱ – این که فردی در پاسخ اتهام مال‌اندوزی بگوید هیچ دارایی قابل‌اعتنایی ندارد، نمی‌تواند سندی برای برائت او باشد، زیرا معمولاً در چنین موقعیت‌هایی اموال مکتسبه به نام نزدیکان و معتمدان فرد منتقل می‌شوند. پس باید دید دارایی فرد موردنظر و نزدیکانش چقدر است و در طول چهل سال گذشته با چه سرعتی افزایش بافته‌است.

۲ – سنت ناپسندی در جامعه ما شکل گرفته که برخی افراد متنفذ از پوشش مؤسسه خیریه برای کسب موقعیت مادی استفاده می‌کنند. بدین‌ترتیب ممکن است فردی خاص واقعاً صاحب دارایی نباشد، اما تولیت یک مؤسسه خیریه را در اختیار داشته‌باشد که قدرت مالی عظیمی را به او هدیه می‌کند و حداقل آینده شغلی فرزندان و اعقاب او را تا ده نسل بعد تضمین می‌کند. یعنی او بدون این‌که حتی یک برگ سهام عدالت یا سهام بی‌عدالتی داشته‌باشد، در موقعیتی رشک‌برانگیز در مقایسه با بقیه شهروندان قرار می‌گیرد که همواره نگران آینده شغلی و تأمین مالی فرزندانشان هستند. به بیان دیگر در کشور ما برخلاف بسیاری از کشورهای دیگر دو تعریف برای واژه دارایی وجود دارد، که اولی را تعریف مرسوم و دومی را تعریف واقع‌بینانه باید نامید. ازاین‌رو صرف این که فردی با توجه به تعریف مرسوم مالک دارایی قابل‌توجهی نیست، کفایت نمی‌کند، بلکه باید دید براساس تعریف واقع‌بینانه چه میزان دارایی در اختیار دارد.

۳ – حامیان مرحوم آیت‌الله یزدی به‌جای پرداختن به موارد ادعایی عباس پالیزدار و اثبات بی‌پایگی ادعاها، وی را متهم به تندرو و افراطی بودن، شهرت‌طلبی، باجگیری و بی‌صداقتی کرده‌اند. آنان به بیان دیگر به جای متمرکز شدن به ما قال (آن‌چه گفته‌شده)، به من قال (آن‌که این سخن را گفته) پرداخته‌اند، و حتی اگر تمام این اتهامات غیرقابل‌انکار باشد، هنوز این پرسش باقی است که آیا ادعایی چون دستور واریز وجه به حساب شخصی صحت داشته‌است یا نه.

با بررسی ماجرای مصاحبه مورداشاره و پس‌لرزه‌هایش می‌توان با نگاهی آسیب‌شناسانه به وجود کاستی سرنوشت‌سازی در سپهر سیاسی-اداری کشور پی‌ برد. مبارزه با فساد و حذف تمام مظاهر آن از نظام اداری کشور از دید برخی جریان‌های سیاسی قدرتمند چندان اهمیتی ندارد. گویی از دید آنان فقط کافی است در مورد آن صحبتی چه درست و چه نادرست به میان نیاید.

۴ – بحث در مورد ادعای طی روال قانونی در واگذاری‌ها از حوصله این یادداشت خارج است، و باید منتظر ارائه گزارشات روشنگرانه نهادهای ناظر بمانیم.

نگارنده در مورد درستی یا نادرستی اتهاماتی که برعلیه اشخاص سرشناس مطرح شده، قضاوتی نمی‌کند. زیرا اطلاعات لازم برای راستی‌آزمایی این ادعاها را در اختیار ندارد. اما بی‌تردید حتی اگر احتمال ضعیفی بدهیم که فقط یک مورد درست باشد، وظیفه سنگینی بر دوش نهادهای نظارتی قرار گرفته‌است که با بررسی تک‌تک ادعا‌ها، گزارشات روشنگرانه و صریح برای اقناع افکار عمومی ارائه کنند.

———————————–

* – این  یادداشت در روزنامه شرق شماره یکشنبه ۳ – ۹ – ۱۴۰۳ به چاپ رسیده‌است.

۱ – مراجعه کنید به:

پاسخ مرحوم آیت‌الله یزدی(ره) به شایعه‌سازی پیرامون دارایی‌هایش پیش از فوت

۲ – مراجعه کنید به:

پالیزدار از کجا آمد؟

۳ – مراجعه کنید به:

توضیح قاضی پرونده پالیزدار درباره چرایی طرح ادعاهای جدید

دسته‌ها: رانت‌خواری و فساد, یک‌کمی سیاسی