بالاخره همان‌گونه که انتظار می‌رفت، دولت با جدیت وارد میدان شد تا از واردات خودروهای لوکس جلوگیری کند. طی سالیان گذشته گاه و بیگاه از ضرورت این اقدام صحبت به میان می‌آمد و سخنوران از سیل واردات این خودروها می‌گفتند، و محدودیت درآمدهای ارزی کشور. بااین‌حال خودروهای لوکس همچنان می‌آمدند و می‌آمدند.
در فاصله سال‌های ۸۸ تا ۹۲ یعنی طی پنج سال، جمعاً ۹۴هزار دستگاه خودرو بالای ۲۵۰۰ سی‌سی وارد کشور شده‌است. اما با اعمال محدودیت یک‌سال اخیر، در سال جاری فقط ۱۳۳دستگاه خودرو لوکس وارد شده‌است، که مربوط به مجوزهای صادره از قبل یا خودروهای سفارتخانه‌ها بوده‌است.(۱)
به بیان دیگر، اینک به همت متولیان امر، به‌ازای هر ۲۳۰ خانوار از کل جمعیت کشورمان، یک خودرو لوکس با کارکرد ۵ سال و کمتر وجود دارد. البته بدیهی است این آمار، خودروهای لوکس واردشده در سال‌های قبل را شامل نمی‌شود.
در سال‌هایی که گاه کالاهایی بسیار ضروری و حیاتی مانند داروهای خاص به علت عدم‌تخصیص ارز در بازار نایاب می‌شدند، به همت برخی مسؤولان دلاور، کوچک‌ترین وقفه‌ای در مسیر ورود خودروهای گران‌قیمت پدید نیامد. بسیاری از سخنوران مسؤول و غیرمسؤول از پدیده رانت واردات خودرو سخن گفتند و این که چگونه مجوز واردات این خودروها به کسانی داده‌می‌شود و به دیگران داده‌نمی‌شود. بااین‌حال، هرگز معلوم نشد آن ۵۰۰ پورشه وارداتی در جزیره بوموسی مال چه کسی بود و با “هماهنگی” کدام سازمان این کار به نتیجه رسیده‌بود.(۲)
بگذریم. به‌هرحال، اینک آن دوران خاص که تجارت خودرو وارداتی به شدت “شکوفا” شده‌بود، و کسانی که موفق به دریافت مجوز واردات خودرو می‌شدند، سود کلانی به جیب می‌زدند، به پایان رسید و آن بساط برچیده‌شد.
امروزه دولت یازدهم تصمیم گرفته‌است از واردات خودرو لوکس جلوگیری کند و اجازه رانت‌خواری در این عرصه را به کسی ندهد. امید است این تصمیم به این زودی‌ها کنارگذاشته‌نشود.
اما نکته ظریفی که باید موردتوجه قرار گیرد، این است که رانت و رانت‌خواری چنان در گوشت و خون اقتصاد ملی‌مان نفوذ کرده‌است که به این زودی‌ها و با چند بخشنامه و دستور شدید و غلیظ نمی‌توان از شر آن رها شد.
فکرش را بکنید. اگر واردات خودرو لوکس آزاد باشد، گروهی از افراد متنفذ و دلاور با سرعت مجوزهای انحصاری لازم را گرفته، و وارد میدان می‌شوند تا از رانت سرشار این معاملات بهره‌مند شوند. از سوی دیگر، اگر جلو ورود این خودروها گرفته‌شود، کسانی که مالک چنین خودروهایی هستند، از رانت “داشتن خودرو لوکس” برخوردار می‌شوند و از افزایش قیمت آن منتفع خواهندشد!
به بیان دیگر، داستان واردات خودرو لوکس در کشور ما، یک بازی دوسر رانت است! اگر وارد شود، رانتی برای واردکنندگان انحصاری ایجاد می‌شود؛ و اگر وارد نشود، رانتی برای دارندگان خودرو لوکس ایجاد خواهدشد! بقیه ساکنان این سرزمین دلاورپرور هم که فقط حق دارند تماشاگر این بازی دوسر رانت باشند و بس!(۳)
———————————————-
۱ – مراجعه کنید به:
واردات ۹۴هزار خودرو لوکس طی پنج سال
۲ – مراجعه کنید به:
۵۰۰دستگاه خودروی پورشه از جزیره ابوموسی وارد کشور شد/ واردکننده نامعلوم است
۳ – مطالعه دو یادداشت قبلی درباب رانت خودروهای وارداتی را پیشنهاد می‌کنم:
مصرف انفجاری در سایه درآمد رانتی
جدال با مدعی پورشه‌سوار با الهام از بانو پروین

دسته‌ها: برنامه‌ریزی و بودجه, رانت‌خواری و فساد, سیاست‌گذاری اقتصادی