تقلب وارداتی و “کلاهی برای مصرفکننده”
دوهفته پیش مصاحبه رئیس اتحادیه نمایشگاهداران و فروشندگان خودرو تهران را خواندم که گفتهبود یک شرکت واردکننده خودروهای معیوبی را که شرکت سازنده برای رفع عیب فراخواندهبود، خریداری و وارد کشور کردهاست.(۱)
چندی پیش هم مدیرکل بازرسی ویژه سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان از کشف تخلف گرانفروشی بیش از یکهزار میلیارد ریالی یک شرکت واردکننده خودرو خبر دادهبود. مدیرکل محترم همچنین گفتهبود که این شرکت قبلاً نیز با سوءاستفاده از عدماطلاع مشتریان اقدام به فروش خودرو وارداتی صدمه دیده به جای خودرو نو کردهبود، که پرونده آن درحال رسیدگی است.(۲)
رئیس اتحادیه هم در مصاحبهاش به این نکته اشاره کرده، که خودروهای معیوب محصولات سال ۲۰۰۸ و بعد از آن هستند.
آنچه که در قالب خبر درباب این واقعه منتشر شده، همین دو مصاحبه است. بااینحال، دقت در محتوای همین دو متن کوتاه، نکات جالبتوجهی را روشن میکند. من به چند نکته قابلبحث اشاره میکنم:
۱ – به گفته مدیرکل محترم، شرکت که با گرانفروشی حقوق مصرفکنندگان را زیرپا گذاشتهاست، قبلاً هم خلاف دیگری در کارنامهاش دارد: تقلب وارداتی! شرکت محصولات معیوب را وارد کرده، و متقلبانه به نام محصول سالم عرضه کردهاست. بااینحال، شرکتی که نشان داده به سلامت و ایمنی مردم توجهی ندارد، هنوز امکان فعالیت دارد و میتواند خلاف دیگری از نوع گرانفروشی مرتکب شود! بهراستی چرا با کشف تقلب وارداتی، از فعالیت آن حداقل بهطور موقت جلوگیری نشدهاست؟
۲ – معیوب بودن خودروها در مرحله سفارش و خرید و ترخیص و … کشف نشدهاست. در طول چهار سال گذشته احتمالاً شکایات خریداران و پیگیریهای آنان، یا همانطور که در مصاحبه رئیس اتحادیه آمدهاست، تذکرات اتحادیه در این باب باعث مطرح شدن این پرونده شدهاست.
۳ – خریداران خودروها در طول این چهار سال متضرر شدهاند. آیا به آنها اطلاع داده شدهاست که پیگیر حقوق از دست رفتهشان باشند و ادعای خسارت بکنند؟
۴ – به گفته مدیرکل، شرکت از محل نوسانات نرخ ارز و … فرصت گرانفروشی و تخلف، بالای یکصد میلیارد تومان داشتهاست. بهعبارت دیگر با بهرهمندی از رانت، ارزان میخریده و گران میفروختهاست. و بعد از فروش بیش از ۳۵۰۰دستگاه خودرو، تازه این راز برملا شدهاست! آیا برای بازرسی و تشکیل پرونده برای این متخلف، قدری کند عمل نشدهاست؟
۵ – جلوگیری از این تخلفات و کشف بهموقع آن وظیفه کدام سازمان است، و اینک که کشف دیرهنگام صورت گرفته، آیا فرد یا افرادی بهخاطر کوتاهی در کشف بهموقع موردانتقاد قرار گرفتهاند یا نه؟ ( عمداً کلمه توبیخ را به کار نبردهام!)
۶ – این پرونده انعکاس رسانهای خاصی نداشتهاست. این شیوه اطلاعرسانی چه بسا موجب شده افراد بیشتری به جمع مالباختگان (خریداران خودرو معیوب و البته گران!) بپیوندند. به نظر من اطلاعرسانی اینگونه پروندهها مهمتر از پیگیری قضایی و جریمه متخلفان است. آیا درباب اطلاعرسانی بهموقع به خریداران احتمالی کوتاهی نشدهاست؟
… و نکات متعدد دیگر.
توجه به جزئیات این پرونده نشان میدهد که جای رسانههای مستقل، تشکلهای مردمی حامی حقوق مصرفکنندگان و نهادهای دولتی ناظر در این عرصه بهشدت خالی است. در غیاب این حامیان، مصرفکنندگان تنها و بیدفاع در مقابل عرضهکنندگان متخلف و مقتدر ایستادهاند.(۳)
————————————-
۱- مراجعه کنید به:
مصاحبه رئیس اتحادیه نمایشگاهداران و فروشندگان خودرو تهران
۲- مراجعه کنید به:
مصاحبه مدیرکل بازرسی ویژه سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان
۳ – عنوان این یادداشت را از عنوان فیلم “کلاهی برای باران” با بازی رضا عطاران اقتباس کردهام.
دستهها: حقوق مصرفکنندگان