بی‌انضباطی مالی ۱۲ساله، قصور یا تقصیر؟ *
سخنان چندی‌پیش شهردار تهران در جلسه شورای شهر در قالب گزارش تحویل و تحول شهرداری، پرده از بخش کوچکی از تخلفات و بی‌انضباطی مالی در دوران تصدی شهردار سابق برداشت و به همین دلیل واکنش‌های بسیاری از جانب حامیان و منتقدان آقای قالیباف به دنبال داشت.
هرچند بررسی عملکرد دوران تصدی ١٢ساله آقای قالیباف باید با حوصله و دقت کافی در تمامی اسناد و مدارک صورت گیرد تا بتوان قضاوت منصفانه‌ای در باب کارنامه ایشان داشت، بااین‌حال به باور من فقط یک بند از درددل مسؤولان فعلی شهرداری و اشاره به یک کاستی خاص، برای اینکه تصویری روشن از این عملکرد در همان نگاه اول به دست بیاید، کافی است، که به قول معروف در خانه اگر کس است، یک حرف بس است.
بخش مهم دارایی‌های شهرداری تهران به‌صورت املاک و مستغلاتی است که در گذر زمان به تملک این نهاد درآمده است؛ طبعاً بهره‌برداری مناسب از این املاک و تصمیم‌گیری درباره واگذاری تدریجی آن‌ها نقش مهمی در تأمین مالی برنامه‌های این تشکیلات عریض و طویل دارد. بااین‌حال مسؤولان جدید می‌گویند اطلاعات کامل و جامعی درباره املاک شهرداری و آخرین وضعیت آن‌ها موجود نیست! به‌گونه‌ای که گاه مدیران محترم باید برای کشف املاک و دارایی‌ها دست‌به‌دامن امثال شرلوک هلمز و هرکول پوآرو شوند و با روش‌های عجیب‌وغریب موفق شوند اموالی را که در اختیار برخی افراد قرار دارد، کشف کنند!
احصای دارایی‌ها و اموال سازمان تحت امر جزو اولین وظایف هر مدیر و مسؤولی است تا حقی از بین نرود. به‌همین‌دلیل یکی از موضوعات موردبررسی تیم‌های حسابرسی در بررسی عملکرد بنگاه‌های اقتصادی و ارائه گزارش به مجامع سالانه، پوشش بیمه‌ای دارایی‌های بنگاه است، زیرا اگر مدیران اقدام به‌موقع برای بیمه‌کردن دارایی‌ها انجام نداده‌‌باشند، ممکن است منافع سهامداران به خطر بیفتد. به‌طریق اولی، ضرورت تنظیم صورت اموال و ثبت و ضبط دقیق آن‌ها نیز از بدیهیات است.
حال سؤال این است که آیا تیمی که ١٢سال بر سریر قدرت بوده و از حمایت جدی اکثریت اعضای شورای شهر بهر‌ه‌مند می‌شده، هیچ‌گاه به فکر تهیه صورت املاک این تشکیلات و ارائه گزارش شفافی از شیوه بهره‌برداری و عایدات هرکدام نیفتاده است؟ آیا جناب شهردار سابق و تیم مشاوران خبره و کاربلد او هرگز متوجه این کاستی و نقصان بزرگ در کار تشکیلات شهرداری نشده‌اند و از خود سؤال نکرده‌اند که چرا چنین گزارشی موجود نیست و کسی به نبود آن توجه ندارد؟ آیا این مدیران حرفه‌ای و مادام‌العمر که همای سعادت بر دوششان نشسته، سرنوشتشان از ٣٠ سال پیش تا ٣٠ سال بعد با مدیریت و ریاست و بر‌صدر‌نشستن و قدر‌دیدن و البته جور‌کردن موقعیت شغلی و کسب‌وکار مناسب برای نسل بعدی‌‌شان گره خورده‌‌است، هرگز به این نکته نیندیشیده‌اند که معمولاً کسانی که قصد برخورداری غیرمتعارف دارند، از شفاف‌سازی جلوگیری می‌کنند و به‌اصطلاح آب باید گل‌آلود شود تا آن‌ها بتوانند ماهی بگیرند؟
به نظر می‌رسد همین کاستی به بهترین‌نحو ابعاد نجومی و اعجاب‌آور بی‌انضباطی مالی را در تشکیلات شهرداری نشان می‌دهد و برای داوری درباره عملکرد آقای قالیباف و تیم همراه او کافی است؛ مدیری که اصرار می‌کرد اداره راهپیمایی باشکوه اربعین در عتبات عالیات به سازمان تحت امر او واگذار شود، اما همزمان با این اصرار و ادعا اهمیتی به ساده‌ترین و بدیهی‌ترین اصل مدیریتی یعنی تهیه صورت اموال نمی‌داد و عمداً یا سهواً از تهیه چنین گزارشی که می‌توانست منجر به افزایش شفافیت شود، اجتناب می‌کرد.
ابعاد بی‌انضباطی مالی اتفاق‌افتاده در دوران تصدی ١٢ساله آقای قالیباف بی‌تردید بسیار عظیم است و باید تحقیق و تفحص جدی درباره آن شود تا حقی از شهروندان تهرانی ضایع نشود، اما همین نکته ساده که شاید نسبت به سایر موارد بی‌انضباطی خسارت کمتری وارد کرده، برای اثبات ادعای منتقدان ایشان که او را به‌عنوان دارنده رکورد طولانی‌ترین دوره تصدی شهرداری تهران در یک قرن اخیر متهم به بی‌توجهی جدی و نظام‌یافته به منافع «تهران» می‌کنند، کافی است.
——————————–
* – این یادداشت در روزنامه شرق شماره یکشنبه ۲۰ – ۱۲ – ۹۶ به چاپ رسیده‌است.
دسته‌ها: رانت‌خواری و فساد, شهر، زمین و مسکن