ماجرای بازی تیم ملی فوتبالمان در مقابل پرتغال و آن پنالتی معروف که دروازه‌بان غیورمان مهار کرد، خیلی موردتوجه فوتبال‌دوستان قرار گرفت، و طبق عادت دیرین مردم طنزپردازمان مبدل به موضوع شوخی هم شد. اما به‌نظر من درسی که از این ماجرا باید آموخت بسیار فراتر از این است.
کریس رونالدو گرانقیمت‌ترین بازیکن فوتبال براساس قرارداد جدیدش، سالیانه ۲۳میلیون یورو دستمزد دریافت خواهدکرد. در مقابل دستمزد علیرضا بیرانوند به زحمت به دودرصد این رقم می‌رسد! فکرش را بکنید که فرزندان این دو بازیکن سال‌ها بعد در یک مدرسه باهم روبرو شوند! پسر رونالدو خواهدگفت که پدرش ۲۳میلیون یورو می‌گیرد و با یک ضربه به توپ سرنوشت بازی را عوض می‌کند، و پسر بیرانوند در جواب خواهدگفت که پدرش با دودرصد این رقم ضربه پدر او را مهار می‌کند!
نکته این است که برای مهار پنالتی رونالدوی ۲۳میلیون یورویی لزوماً نیازمند یک دروازه‌بان پرهزینه نبودیم و در صورت استفاده درست از بازیکنان خودی، می‌توانستیم با هزینه اندک او را مهار کنیم، که کردیم.
امروز کشورمان در معرض خشن‌ترین تحریم‌ها قرار گرفته‌است. دشمنان و بدخواهان حاضرند برای زمین زدن ایران میلیاردها دلار هزینه کنند. بااین‌حال، اگر ما شیوه مدبرانه‌ای به کار بگیریم، برای مقابله با تهاجم میلیاردی دشمنان نیازمند بودجه‌ای مشابه نخواهیم‌بود و چه‌بسا با هزینه‌ای اندک حمله بیرحمانه دشمن را دفع نموده، و او را از کرده و ناکرده پشیمان کنیم. اما علاج کار در استفاده درست از بازیکنان و شناسایی توانایی‌های داخلی است.
اگر سرمربی تیم‌ملی فوتبالمان به برخی افراد متنفذ و “همه‌چیزدان” اجازه اعمال نظر می‌داد، آن‌ها شاید چندان بی‌میل نبودند که به جای علیرضای غیورمان، خواهرزاده تازه‌کارشان یا داماد باجناقشان که جوان و جویای نام است، به‌عنوان دروازه‌بان تیم ما را همراهی کند و البته اگر گل خورد، فدای سرش. تجربه می‌کند و یاد می‌گیرد. اگر جدیت سرمربی فوتبال را بسیاری از صاحب‌منصبان ما داشتند، اجازه نمی‌دادند فامیل‌سالاری جای شایسته‌سالاری را بگیرد. اما متأسفانه کسی به فکر روزهای سخت آینده نبود.
در صورت چینش درست تیم و صرف‌نظر از فامیل‌بازی، برای مقابله با بودجه میلیاردی دشمن، به چیزی بیش از هزینه میلیونی نیازمند نخواهیم‌بود، اما اگر حاضر به رنجاندن باجناق و خواهر دردانه خود نباشیم، باید ده‌برابر بودجه دشمن، برای مهار آن هزینه کنیم و تازه امید چندانی به موفقیت هم نداشته‌باشیم!
این‌که چرا دشمنان تا بدین‌حد بر ما سخت گرفته‌اند، و این که آیا می‌توانستیم به‌موقع حربه آنان را کند کنیم، بحث دیگری است. اما اینک که طرف مقابل برایمان خط و نشان می‌کشد، و تهدید می‌کند و بدخواهان منطقه‌ای هم برایش هورا می‌کشند، باید به فکر شیوه‌های مدیریتی خاصی بود تا بتوانیم از هنر بیرانوندهای غیرتمند وطنی برای مهار رونالدوهای گرانقیمت استفاده کنیم.
نزدیک به دودهه پیش دولت امریکا بودجه ۲۰‌میلیون دلاری برای ضربه زدن به کشورمان تصویب کرد. همان زمان نگارنده پیشنهاد کرد مجلس ما هم در اقدامی نمادین، بودجه‌ای معادل بیست‌هزار تومان برای خنثی کردن این اقدامات ایذایی تصویب کند، تا بدخواهان بدانند غیرت بیرانوندهای کم‌توقع وطنی بر غرور کاذب آنان غالب خواهدشد. اما شوربختانه در مسیر غلط پیش رفتیم و با پروردن مدیران نجومی و آقازاده‌های صاحب‌نفوذ کاری کردیم که دشمنان در ما طمع کنند و به آینده امیدوارتر شوند.
اگر قصد مقابله با ترفندهای دشمنان و بدخواهان را داریم، چاره کار در بازگشت به بیرانوندهای وطنی است، حتی اگر پارتی قدرتمندی نداشته‌، و با تملق یا خاصه‌‌خرجی‌های گذشته خود، بدهکارمان نکرده‌باشند.
————————————–
* – این یادداشت در روزنامه عصر اقتصاد شماره یکشنبه ۲۴ – ۴ – ۹۷ به چاپ رسیده‌است.

دسته‌ها: مدیریت و شایسته‌سالاری