اخیراً پلیس فتای استان زنجان موفق به کشف بزرگترین کلاهبرداری پیامکی کشور شده‌است. به گفته مسؤول مربوط، در این پرونده از چهار میلیون نفر کلاهبرداری شده‌است! این پرونده هم به لحاظ گستردگی دامنه کار و هم به لحاظ شکل وقوع، ارزش مطالعه و دقت بیشتر دارد.
پلیس فتا در بررسی و سرکشی به سایت‌های اینترنتی متوجه سایتی می‌شود که شماره حساب برای واریز هزینه ارسال جایزه مسابقه پیامکی اعلام کرده‌است. کنجکاوی مأمور پلیس باعث می‌شود که در این باب دقت کرده، و متوجه ماجرای کلاهبرداری بشود.
کلاهبرداران در شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغات کرده و قربانیان را صید کرده‌بودند. در ادامه کار آنان از مخاطب می‌خواستند مبلغ سی‌هزار تومان به حساب کلاهبرداران واریز کند، تا جایزه را برایش بفرستند. به گفته مسؤول مربوط، تاکنون پانزده شماره حساب مربوط به کلاهبرداران با موجودی ۱۲۱میلیارد تومان شناسایی شده‌است.
از صحبت‌های رئیس پلیس فتای استان زنجان که با خبرگزاری مهر گفتگو کرده‌است (۱)، معلوم نمی‌شود که آیا همه این پول کشف‌شده فقط از طریق این حواله‌های سی‌هزار تومانی جمع شده‌است، یا احتمالاً منشأ دیگری هم دارد، و این که عدد چهارمیلیون مال‌باخته از بررسی تعداد حواله‌های واریزشده به دست آمده‌است، یا از تقسیم عدد ۱۲۱میلیارد به سیهزار تومان؟ قطعاً در روزهای آینده جزئیات بیشتری از این پرونده روشن خواهدشد.
بااین‌حال، با کنار هم گذاشتن همین چند عدد و رقم، نکات ویژه‌ای درباب ماجرا جلب‌توجه می‌کند:
۱ – اگر چهار‌میلیون نفر هرکدام سی‌هزار تومان به این پانزده حساب بانکی واریز کرده‌اند. یعنی به طور متوسط به هریک از حساب‌ها بیش از ۲۶۰٫۰۰۰ حواله سی‌هزار تومانی واریز شده‌است. جابه‌جایی این حجم پول مخصوصاً با این حجم تراکنش، طبعاً می‌توانسته موردتوجه مسؤولان ذیربط در بانک قرار گرفته و کنجکاویشان را برای بررسی بیشتر برانگیزد. چنان که موارد مشابهی هم در گذشته از همین طریق کشف شده‌است. حال سؤال این است که چگونه مسؤولان بانکی متوجه این جریان مشکوک نشده‌اند و پلیس فتا از طریق مراجعه اتفاقی به سایت موردنظر متوجه ماجرا شده‌است؟
۲ – اگر جمعیت مالباختگان را در سنین بین پانزده تا هفتاد سال درنظر بگیریم، با توجه به این که جمعیت در این دامنه سنی در کل کشور، در حدود ۵۶میلیون نفر است، می‌توان گفت با فرض وجود چهار میلیون مالباخته، از هر چهارده نفر یک نفر دچار این اشتباه شده و پول به حساب کلاهبرداران واریز کرده‌است.
۳ – به گفته رئیس پلیس فتای استان زنجان، کلاهبرداران با تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای و درواقع بدون‌استفاده از شیوه‌های رسمی تبلیغات و رسانه‌های کشور با مخاطب‌هایشان ارتباط برقرار کرده‌اند. حال بیایید یک حساب و کتاب ساده را مرور کنیم:
از مجموعه افرادی که با این تبلیغات روبه‌روشده‌اند، گروهی واکنش نشان نداده، و گروه دیگر آن را جدی گرفته و با کلاهبرداران تماس گرفته‌اند.
از گروه دوم، بخشی از آن‌ها به دنبال دریافت پیام برنده‌شدن و ضرورت واریز وجه، مشکوک شده و کار را دنبال نکرده‌اند. به عنوان مثال فرض کنید یک نفر از مخاطبان طمع کرده و با دو شماره تلفن همراه پیامک می‌فرستد و هر دو شماره برنده می‌شوند! بدیهی است که فرد موردنظر مشکوک شده، و از واریز پول درخواستی خودداری می‌کند.
به‌این‌ترتیب، می‌توان‌گفت اگر چهار میلیون حواله به آن حساب‌های بانکی واریز شده‌باشد، به معنی این است که حداقل چهارمیلیون نفر این دروغ را باور کرده، و پول پرداخته‌اند! و باز این بدان معنی است که تعدادی بیش از چهارمیلیون نفر این دروغ را شنیده اند.
اگر این محاسبات درست باشد، از یک سو باید قدرت رسانه‌های غیررسمی را باور کرد که می‌توانند توجه چنین گروه پرتعداد از مخاطبان را جلب کنند. چرا که طبعاً دلیلی ندارد که قبول کنیم همه مخاطبان این رسانه‌ها اقدام به پرداخت پول کرده‌اند.
از سوی دیگر باید به این نکته پرداخت که چرا این دروغ ناشیانه تا بدین‌حد موردپذیرش مردم قرار می‌گیرد، و از هر چهارده نفر یکی برای پرداخت پول اقدام می‌کند؟ البته احتمالاً گروه کثیر دیگری هم چون از موضوع خبردار نشده‌بودند، درگیر ماجرا نشده‌اند! والا تعداد مالباختگان خیلی بیشتر از این می‌شد!
نکته اول را باید مدیران رسانه‌های رسمی و مسؤولان مربوط بررسی کنند که چگونه میدانی به این وسعت و گستردگی در اختیار رسانه‌های غیررسمی قرار گرفته‌است. اما نکته دوم جای بحث زیاد دارد. آیا علت مقبولیت این دروغ‌ها فقط و فقط ساده‌لوحی مخاطبان، گسترش باورهای خرافی، اعتقاد به شانس و بخت و اقبال، و دور شدن جامعه از مبانی تفکر علمی است، یا این که متهم اصلی گسترش خوفناک ابعاد فقر و درماندگی مردم و درعین‌حال بی‌اعتمادی به فضای کسب‌وکار و بی‌اطمینانی نسبت به آینده است؟ وقتی که گروه کثیری از مردم امیدشان را به بهبود شرایط درآمدی خود از طریق کار و تلاش و فعالیت سالم اقتصادی از دست می‌دهند، طبعاً تکیه به بخت و اقبال به‌عنوان تنها عاملی که می‌تواند دایره بسته فقر را بشکند و طلسم بدبختی و فلاکت را باطل کند، گسترش خواهدیافت.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
۱ – مراجعه کنید به:
جزئیات کلاهبرداری ۱۲۱میلیارد تومانی از ۴میلیون ایرانی

دسته‌ها: جامعه, یک‌کمی سیاسی