امروزه ازدحام خودروها و کندی رفت‌وآمد یکی از ویژگی‌های کلانشهرهای جهان سومی است. در کلانشهرهای ما هم به دلیل ازدحام بیش از حد جمعیت و افزایش بی‌رویه خودروهای شخصی و نیز به دلیل غیراصولی بودن شبکه معابر و … این مشکل به شکل حادی دامنگیر شهروندان شده‌است.
در کلانشهرهای ما و به‌ویژه تهران، یکی از زودبازده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین اقداماتی که می‌توان برای مقابله با معضل کندی رفت‌وآمد انجام داد، گسترش ارائه خدمات الکترونیک از طرف سازمان‌های دولتی و عمومی است.
امروزه شهروندان مراجعات زیادی به سازمان‌های دولتی و عمومی و حتی بنگاه‌های خصوصی دارند که در بسیاری از موارد برای حل و فصل یک مشکل، ناگزیر از چندین‌بار مراجعه حضوری هستند. به عنوان مثال، یکی از ساده‌ترین اقدامات روزمره مانند مراجعه به پزشک یا درمانگاه را در نظر بگیرید.
در حالت ایده‌آل یک‌بار مراجعه به مطب بعد از گرفتن نوبت تلفنی و سپس یک بار مراجعه به داروخانه کافی است. اما معمولاً به دلایل مختلف، این مراجعات و سفرهای درون شهری افزایش می‌‌یابند. تمدید تاریخ اعتبار دفترچه بیمه، ناخوانا بودن نسخه، ناقص بودن نسخه به‌صورت عدم‌تطبیق تاریخ یا مشخص نبودن دوز داروی تجویزشده، نبودن دارو، لزوم دریافت اسناد هزینه برای بیمه تکمیلی، ضرورت تأیید نسخه از طرف بیمه در شرایط خاص، و …، موجب می‌شود که به جای دو مراجعه مورد نیاز، ناگزیر از پنج یا شش‌بار مراجعه باشید! مراجعات به نهادهایی مانند شهرداری، ادارات ثبت احوال، و … را هم به‌این‌ترتیب می‌توان موردتوجه قرار داد.
حال فکرش را بکنید. چنددرصد از سفرهای درون‌شهری از این نوع است؟
بسیاری از رفت‌وآمدهای روزمره از طریق خدمات‌رسانی الکترونیکی، ضرورت خود را از دست می‌دهد. به عنوان مثال، با صدور کارت بیمه هوشمند برای بیمه‌شدگان به جای دفترچه بیمه مرسوم، اصلاً نیازی به مراجعه برای تمدید مهلت اعتبار و یا ارائه گواهی اشتغال به تحصیل برای فرزندان بالاتر از هجده‌سال و … نخواهدبود، مراجعه به مطب به دلیل ناخوانا یا ناقص بودن نسخه، یا دریافت گواهی پرداخت حق ویزیت برای ارائه به بیمه تکمیلی هم ضرورت ندارد. بیمه‌شدگان نیاز به مراجعات مکرر به داروخانه‌ها هم ندارند. و بدون نگرانی از این که آیا داروخانه موردنظر همه داروهای تجویزشده را یکجا دارد یا نه، مفهومی ندارد، حتی مراجعه به بیمه تکمیلی برای دریافت هزینه‌های درمانی هم ضرورت ندارد!
همین مسأله را در باب خدمات و مراجعات سازمان‌ها و بنگاه‌های دیگر هم می‌توان مطرح کرد.
امروزه بسیاری از مؤسسات گام‌هایی را در مسیر ارائه خدمات الکترونیک برداشته‌اند. امکان نقل‌وانتقال الکترونیک پول در شبکه بانکی، حرکت موفقی در مسیر کاهش نیاز به مراجعات مستقیم بوده‌است. سازمان‌های دیگری هم گام‌های مثبت و موفقی در این مسیر برداشته‌اند.
بااین‌حال، هنوز کار نکرده در این عرصه بسیار است. با همه‌گیر شدن و الزام سازمان‌ها به ارائه خدمات الکترونیک، بسیاری از رفت‌وآمدهای شهروندان غیرضروری تلقی خواهندشد، و به‌این‌ترتیب تعداد سفر‌های درون‌شهری به طرز محسوسی کاهش می‌یابد.
به نظر می‌رسد اینک که کم‌کم موعد تحویل قدرت به دولت یازدهم فرا می‌رسد، این دولت می‌تواند در همان ابتدای فعالیت خود حرکتی گسترده و مسابقه‌ای جدی در بین سازمان‌ها و نهادهای ذیربط در عرصه ارائه خدمات الکترونیک شکل دهد. به‌این‌ترتیب هریک از نهادهای ذیربط با بررسی دقیق نوع مراجعات مردمی، با برنامه‌ای مدبرانه شروع به الکترونیک کردن خدمات‌رسانی خود می‌کنند.
سازمان‌هایی در این مسابقه به عنوان سازمان برتر و متعالی انتخاب خواهندشد که بیشترین و سنجیده‌ترین گام‌ها را در این مسیر برداشته، و مراجعات حضوری شهروندان را به حداقل رسانده‌باشند.
به جرأت می‌توان‌گفت بهترین مصداق تکریم ارباب‌رجوع، نه برخورد صمیمانه و پذیرایی با چای و بیسکویت، یا رسیدگی به شکایات او در اسرع وقت، بلکه بی‌نیاز کردن او از مراجعه حضوری و گشتن دنبال جای پارک و … است.
البته روشن است که لازمه گسترش خدمات‌رسانی الکترونیک، تکمیل و تجهیز زیرساخت‌هاست، به‌نحوی که با هربار عبور کشتی‌ها نگران قطع کابل و اختلال در ارتباطات اینترنتی نباشیم!
نکته دیگر این که تمام مشکل ترافیک و کندی رفت‌وآمد در کلانشهرها فقط زیر سر مراجعات به سازمان‌ها و نهادهای خدمات شهری نیست. بااین‌حال فقط با همین یک اقدام، مشکل ازدحام به‌طرز محسوسی کم‌رنگ می‌شود.

دسته‌ها: سیاست‌گذاری اقتصادی