پیش به‌سوی جامعه بدون‌رانت – ۸ *
آرمان انقلابیون ظلم‌ستیز
اواسط دهه ۱۳۵۰ جریان نارضایتی از تبعات سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی رژیم سابق به‌تدریج گسترده‌تر می‌شد، و به‌ویژه ساکنان شهرهای بزرگ که پذیرای جمعیت دانشجویی بیشتری بودند، گروه‌گروه به جریان انقلاب درحال شکل‌گیری می‌پیوستند. آن‌سال‌ها در محافل دانشجویی که سالیان‌سال محروم از حمایت گسترده مردمی، در تنهایی و غربت بار مبارزه با رژیم را بر دوش کشیده‌بودند، گاه و بیگاه اشعاری زمزمه می‌شد که نشاندهنده احساسات و خواسته‌های این پیشگامان نهضت بود. از جمله این اشعار و سرودها، شعری بود که با روایت‌های مختلف در جمع‌های دانشجویی فارغ از گرایشات سیاسی خوانده‌می‌شد:
عید ما روزی بود کز ظلم آثاری نباشد
در کمند رنج و درد و غم گرفتاری نباشد
عید ما روزی بود کز پرتو امن عدالت
در میان مردمان دیگر ستمکاری نباشد
عید ما روزی بود کآذوقه یکسال دهقان
مصرف یکروز ارباب دغلکاری نباشد
ظلم‌ستیزی و محو آثار ظلم از جامعه جزو اولین خواسته‌ها و آرمان‌های این پیشگامان غریب بود. آنان نابرابری نهادینه شده در جامعه آن‌روز را که تفاوتی اساسی و آشکار بین وابستگان دربار با عموم مردم ایجاد کرده‌بود، برنمی‌تافتند. و با عزم استوار خود فریاد برمی‌آوردند که: همه باید در برابر قانون یکسان باشند، فرصت برابر برای همه افراد جامعه برای پیشرفت و شکوفایی استعدادها فراهم شود، ثروت‌های جامعه در اختیار معدودی چپاولگر قرار نگیرد، درآمدهای نفتی صرف رفع محرومیت گسترده روستاها شود و به یک کلام “فراموش‌شدگان” جریان توسعه سهمی عادلانه از ثروت‌ها و فرصت‌ها داشته‌باشند.
با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ مقدمات برآورده‌شدن این آرمان فراهم شد. انقلابیون فعالیت گسترده‌ای برای تحقق این آرمان انسانی و اسلامی به کار بردند، اما به‌تدریج بیماری فراموشی سراغ انقلابیون آرمانگرا آمد. نهضتی که هیچگونه ظلم و نابرابری را برنمی‌تافت، گرفتار گروهی از مدیران و متنفذان شد که برای خود و وابستگانشان سهمی بزرگتر از سر سفره انقلاب می‌خواستند.
با گذشت سال‌ها مناسبات رانتی و تبعیض بین آقازاده‌ها و عامه مردم یک‌بار دیگر چهره نحس خود را به نمایش گذاشت. امروز فلان آقازاده نورچشمی از محل درآمدهای رانتی پولی معادل هزینه زندگی نه یک خانوار کارمند، بلکه صدها خانوار را یک‌جا صرف خرید خودروی می‌کند که با “هک کردن” سایت سازمان دولتی و با مجوزهای رانتی وارد کشور شده‌است.
امروز بازگشت به مسیری که منجر به تحقق آرمان عدالت‌خواهان و ظلم‌ستیزان اواسط دهه ۱۳۵۰ شود، یک ضرورت انکارناپذیر است.
———————————-
* – این یادداشت در روزنامه عصر اقتصاد شماره دوشنبه ۱۹ – ۶ – ۹۷ به چاپ رسیده‌است.
دسته‌ها: توزیع درآمد و رفاه, رانت‌خواری و فساد